مورینگا، یکی‌از گیاهان برتر جهان

پیش‌از‌این در مقاله‌هایی، گیاهان دارویی متعددی را معرفی‌‌نموده‌ام. گیاهانی‌که شرکت‌های داروسازی از آنها قرص، قطره و شربت تهیه و به‌عنوان دارو عرضه‌نموده‌اند. در کتاب‌های گیاهان‌دارویی نیز به آثار و مکانیسم‌های گیاهان‌دارویی ایران پرداخته‌ و مواد مؤثرة آنها را معرفی‌نموده‌ام. ذکر مجدد این نکته دراینجا ضرورت‌دارد که گیاهان‌دارویی نیز در کنار خواص‌درمانی خود می‌توانند عوارض‌جانبی داشته و مشکل ایجادکنند و یا با داروهای‌شیمیایی تداخل داشته‌باشند. بنابراین استفاده‌از گیاهان‌دارویی نیز باید با تجویز پزشک‌متخصص که به آثار فارمالوژیک آنها آگاهی دارد صورت‌پذیرد.

مورینگا(Moringa) یکی‌از گیاهان برتر جهان است که برای آن خواص دارویی متعدد قائل‌شده‌اند. چندین گونه از مورینگا شناخته‌شده‌است. مورینگااولیفرا (Moringa oleifera) یکی‌از گونه‌های این گیاه است که پیرامون خواص‌دارویی آن پژوهش‌های متعدد انجام‌شده‌است. دربسیاری‌از نشریات، مورینگااولیفرا را گیاهی‌مغذی، مؤثر درکاهش‌وزن، ضدرادیکال‌های‌آزاد، آنتی‌اکسیدان، کاهندة قندخون، مؤثر در کاهش چین‌و‌چروک پوست‌ومفید برای سلامت‌مو و پوست، محافظت‌کنندة‌کبد دربرابر سموم، تصفیه‌کنندةخون و مفید برای استحکام‌استخوان‌ها و بهبود زخم‌ها و جراحت‌ها معرفی‌نموده‌اند. خواص ضدتوموری و ضد‌سرطانی مورینگا نیز مورد بررسی قرارگرفته و مقاله‌هایی پیرامون آن جهت مهار برخی از سرطان‌ها نوشته شده‌است. آزمایشات مکرر روی حیوانات آزمایشگاهی بااستفاده ازترکیبات مورینگا، قدرت ‌ترکیبات این گیاه را درمهار سرطان‌های تخمدان، کبد و ریه در‌این حیوانات نشان‌داده‌است.

Moringa که تصویر آن درمقاله مشاهده‌می‌شود، درخت نسبتاً بزرگی است که به‌نواحی گرمسیری تعلق دارد و یکی‌ازگونه‌های آن به‌نام مورینگااولیفرا بومی شمال‌هند می‌باشد. درخت مورینگااولیفرا در آب‌وهوای‌ خشک و نیمه‌خشک و نیز در نواحی مرطوب‌ رشد‌می‌کند. درمصر، سودان و بخش‌هایی از جنوب‌ایران‌‌(گز روغن) نیز می‌توان مورینگا را مشاهده‌نمود. تمام بخش‌های این گیاه یا خورده‌می‌شود و یا به‌عنوان فرآوردة دارویی مورداستفاده قرارمی‌گیرد. در برگ‌های مورینگا پروتئین، ویتامین و موادمعدنی گوناگون وجود دارد. برای مثال یک برگ‌تازة مورینگا که حدود ۳۰گرم وزن دارد، با داشتن حدود ۲گرم پروتئیـن می‌تواند ۱۹درصـد‌RDA ویتامینB6، ۱۲درصد ویتامینC، ۱۱درصد RDA آهن، ۱۱درصد ‌RDA ویتامینB2، ۹درصد ویتامینA و ۹درصد RDA منیزیوم بدن را تأمین‌کند و نیز مقداری فسفر، کلسیم، پتاسیم و روی وارد بدن نماید. از برگ‌های خشک‌شدة مورینگا پودر و کپسول‌هایی تهیه‌می‌شود که به‌عنوان مکمل‌غذایی عرضه‌می‌گردند. شاید مورینگا نعمتی برای برخی‌از مردم نواحی فقیر جهان باشد که موادمعدنی و ویتامین‌های لازم به بدن آنان نمی‌رسد.

وجودمادةQuercetin درمورینگااولیفرا که یک آنتی‌آکسیدان نیرومند است، در بیماری‌های مزمن‌قلبی و دیابت نوع۲ مفید شناخته‌شده و به کاهش فشارخون کمک می‌کند. کرستین یک فلاوانول گیاهی است که از فلاونوئیدهای گروه‌Polyphenols می‌باشد. این ماده یک آنتی‌اکسیدان و یک ضدالتهابی است که التهاب و تورم پروستات را نیز کاهش‌می‌دهد. البته باید به نقش اسیدکلروژنیک(Chlorogenic acid) موجود در گیاه که در قهوه نیز یافت‌می‌شود، توجه‌داشت. این ترکیبات می‌توانند به کاهش مقدار قندخون کمک‌کنند. بررسی‌هایی ‌درمورد زنانی‌که مدت3ماه از این گیاه استفاده نموده‌اند نشان‌داده‌است که مصرف۱/۵قاشق چایخوری(۷گرم) از پودربرگ Moringa oleifera، سطح آنتی‌اکسیدانی آنها را به‌نحو چشمگیری افزایش‌داده‌است. در واقع مورینگااولیفرا را باید گیاهی غنی‌از آنتی‌اکسیدان‌ها دانست. باوجود مواد مهم آنتی‌اکسیدان موجود در مورینگا، می‌توان عصارة برگ‌های آن‌را برای افزایش عمرمفید گوشت و نگهداری بیشتر آن استفاده‌‌نمود.

به‌همین‌ترتیب دربررسی‌هایی‌که درباره ۳۰تن از زنانی‌که روزانه ۱/۵ قاشق چایخوری (حدود۷گرم) پودربرگ Moringa oleifera را به‌مدت ۳ماه استفاده نموده‌اند، نشان داده‌شده‌است که این مقدار مصرف از این گیاه موجب کاهش‌ قندخون ناشتا به‌میزان متوسط ۱۳/۵درصد شده‌است. به عقیدة دانشمندان ترکیبات Isothiocyanates نیز در برگ‌های‌گیاه وجود دارد. ایزوتیوسیانات خاصیت ضدمیکروبی و ضدقارچی و ضدسرطانی دارد و از رشدتومور پیشگیری‌‌می‌کند. پژوهش‌هایی که به‌طور آزمایشی روی حیوانات انجام‌شده‌، نشان‌داده‌است که ترکیبات ضدالتهابی موجود در برگ، غلاف و دانه‌های مورینگا توانسته تا از میزان التهاب موجود در‌این جانوران بکاهد. اگرچه دراین‌مورد تحقیقات کافی برای اثبات اثر ضدالتهابی مورینگا در انسان انجام‌نشده ولی شاید در‌آینده این موضوع نیز مشخص‌گردد. Isothiocyanates درمورینگا موجب اثر ضدالتهابی گیاه می‌شود و از‌این‌رو می‌توان مورینگا را به‌عنوان کاهندةالتهاب تجویزنمود و در سرطان‌ها نیز به‌کار برد.

پژوهش‌هایی که روی موش‌ها و نیز انسان انجام‌شده نشان‌داده‌ که مصرف Moringa oleifera توانسته است تا از مقدار کلسترول‌خون نیز بکاهد. درمورد دیگر، بررسی‌ها نشان‌داده است که مورینگا می‌تواند بدن را دربرابر مسمومیت با آرسنیک حمایت‌نماید. این تحقیقات برای این صورت گرفته‌است که در مناطقی از جهان که مردم ازمحصولات کشاورزی، به‌ویژه برنجی که با آرسنیک آلوده‌شده‌ تغذیه‌می‌کنند، درمعرض‌خطر بروز بیماری‌های‌قلبی و سرطان قرارمی‌گیرند. مصرف برگ‌ها و دانه‌های مورینگا در‌این مناطق می‌تواند از میزان این خطر بکاهد.

برگ‌ها، دانه‌ها، غلاف و چوب مورینگا می‌تواند به‌صورت دمنوش، پودر و کپسول مورداستفاده قرارگیرد. در تصاویر مندرج درمقاله می‌توان برگ‌ها، غلاف‌ها و برخی‌از فرآورده‌های‌دارویی مورینگا را مشاهده‌‌نمود. همانطورکه اشاره‌شد، این برگ‌ها و دانه‌ها حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها، موادمعدنی، ویتامین‌ها و ترکیبات‌مفید دیگر می‌باشند. از روغن مورینگا نیز برای بهبود آرتریت استفاده‌شده‌است. دانه‌های ‌مورینگااولیفرا حدود ۴۰درصد روغن دارند.

به این‌ترتیب مورینگا را گیاهی دانسته‌اند که:

ـ گرسنگی را کاهش‌داده و می‌تواند از وزن‌اضافی بکاهد.

ـ با تنظیم قندخون دربیماری دیابت نوع۲ مفید است.

ـ با تقویت سیستم‌ایمنی ‌مقاومت بدن را افزایش‌می‌دهد.

ـ‌ متابولیسم را بهبودبخشیده و سطح کلسترول‌خون را کاهش‌می‌دهد.

ـ‌ از ازدیاد فشارخون می‌کاهد.

ـ خاصیت ضدسرطان و ضدتومور دارد.

ـ خاصیت ضدباکتریایی نشان‌‌داده و از تجمع‌سموم دربدن پیشگیری‌می‌کند.

ـ با داشتن خواص ضداکسیدانی و ضدالتهابی خود برای سلامت‌عمومی و سلامت و زیبایی پوست مفید می‌باشد.

برای تهیه یک دمنوش مطبوع از مورینگا می‌توان یک‌قاشق چایخوری از برگ آن را در یک‌فنجان آب‌جوش دم‌‌نموده و با افزودن مقداری عسل به آن نوشید.