جلوگیری از شکستن فایل روتاری(۲)

کاربرد وسیله:

بررسی زیرساختار و سطح وسایل روتاری استفاده نشده نشان‌داده که اختلالاتی در ساختمان آلیاژ موجود است.تغییر در microhardness فلز، جای تـــراش‌ها، خورده‌های فلز و وجود ترک‌های‌ریز دیده شده‌است.

لذا وجود این اختلالات طی تولید وسایل می‌توانند در پیشبرد وسیله به‌سمت شکستن کمک‌کننده باشند. آزمایش‌های cyclic fatigue و چرخشی که زمان چرخش و مقدار گشتاور را در‌حد شکستن بررسی می‌کنند، نشان داده که وسایل روتاری استفاده شده درمقایسه با انواع تازه، بیشتر مستعد شکستن هستند.

لذا بهتر است یک برنامه‌ی سیستماتیک برای مصرف و کنار گذاشتن وسایل روتاری به‌کار برد تا احتمال شکستن آنها کاهش‌یابد. تولیدکننده، کاربرد یک‌بار وسایل روتاری را توصیه می‌کند. ولی در‌هر‌حال، تعداد خاص مورد کلینیکی را ملاک قرار‌داده و سپس وسایل را قبل‌از ایجاد هر تغییر شکل و دفرمیتی دور بیاندازید.

ارزیابی انحنای ریشه:

پتانسیل شکستن وسیله درحال چرخش در کانال دارای انحنای با افزایش زاویه انحنا و کاهش شعاع انحنا افزایش پیدا می‌کند. در بررسی انجام شده روی دندان‌های مولر کشیده شده، تمام وسایل در کانال‌های با انحنای شدید بیش‌از 30‌درجه شکستند. لذا ارزیابی دقیق رادیوگرافی دندان با قرار‌دادن وسیله دستی ظریف در آن، وجود انحنای شدید در کانال را نمایان می‌کند. در‌صورت وجود انحنای شدید، از احتمال شکستن وسیله باید آگاه بود و با‌دقت کانال‌ریشه را آماده نمود.

حفره دسترسی:

به‌دنبال تهیه حفره دسترسی مناسب، مدخل کانال‌ها با حجم زیادی از عاج یا ماده‌ی پُرکردگی مسدود نمی‌باشد و مسیر بدون مانعی برای رسیدن وسیله به ناحیه‌ی آپیکال ریشه یا نقطه‌ی آغاز انحنای کانال فراهم است. اگر وسایل بتوانند به راحتی در کانال‌ریشه قرار‌گیرند، فشارهای خمش کم شده و احتمال شکستن وسیله کاهش می‌یابد.تهیه حفره دسترسی مناسب، به‌ویژه در زمانی‌که دید و دسترسی مشکل بوده و دهان بیمار کم باز می‌شود، الزامی است.

گشادسازی دهانه کانال:

گشاد‌کردن دهانه‌ی کانال‌ریشه باعث تسهیل قرار‌دادن فایل به‌داخل کانال‌ریشه و رسیدن آن به ناحیه‌ی آپیکال، به‌ویژه در کانال‌های دارای انحنا در دندان‌های چند ریشه می‌شود. (ولی توجه کنید این مسأله با حذف بیش‌از‌حد عاج ناحیه‌ی تاجی ریشه مغایرت دارد زیرا باعث تضعیف ساختمان دندان می‌شود. مترجم) ایجاد دهانه‌ی بیضوی به قطر2تا4‌میلی‌متر، مسیری بدون مانع برای فایل روتاری فراهم می‌کند.

آماده‌سازی دستی کانال:

کاربرد وسایل آماده‌سازی دستی کانال ریشه، مسیر راحتی را دراختیار وسایل روتاری، برای رسیدن به ناحیه‌ی آپیکال فراهم می‌کند. نتایج ارزیابی‌ها نشان‌داده‌اند که آماده‌سازی کانال‌ریشه با فایل‌های‌stainless steel دستی ظریف به‌طریق‌step back قبل‌از کاربرد وسایل روتاری، میزان شکستن وسایل روتاری را حین آماده‌سازی کانال دارای انحنا، کاهش می‌دهد. طی یک بررسی، Berutti و همکاران، رزین‌های بلوکی دارای انحنای استاندارد را تا فایل دستی20# گشاد‌کرده و سپس از وسایل روتاری استفاده نمودند. لذا دندانپزشکان باید از وسایل روتاری، بعد‌از پیدا‌کردن کانال و گشادسازی آن با فایل‌دستی شماره‌ی پایین، استفاده کنند.

سرعت‌چرخشی و ‌کنترل گشتاور (torque):

موتورهای الکتریکی برای کنترل سرعت چرخشی و گشتاور، طی آماده‌سازی کانال‌ریشه ایجاد شده‌اند. فرضاً اگر گشتاور وسیله‌ای که با سرعت ثابت می‌چرخد به حد تنظیم شده‌برسد، موتور به‌طور اتوماتیک جهت چرخش خود را معکوس و اجازه خروج فایل از کانال را قبل‌از ‌گیر‌کردن در کانال و شکستن می دهد. طی بررسی Gabel  و همکاران، تغییر شکل و شکستن وسایل درسرعت 333 دور در دقیقه در مقایسه با سرعت‌های چرخشی پایین 167 دور در دقیقه، چهار برابر بیشتر بود.Gambarini،در بررسی خود دریافت که وسایل به‌کار رفته در موتورهای با گشتاور پایین (کمتراز 1N/cm) در برابر شکستن، مقاوم تر از موتورهای با گشتاور بالا (بیشتراز 3N/cm) بود.لذا هنگام آماده‌سازی کانال، از موتورهای الکتریکی تنظیم شده در سرعت‌های چرخش پایین و گشتاور پایین باید استفاده شود.

روش Crown-down:

در‌این‌روش از وسایل بزرگتر در ناحیه‌ی کورونال کانال استفاده می‌شود و به‌دنبال آن وسایل کوچکتر در ناحیه‌ی آپیکال  به‌کاربرده می‌شود. مزیت این روش حذف عاج آلوده تاجی و موانع عاجی، قبل‌از آماده‌سازی آپیکال و گشادسازی کانال به‌صورت مرحله‌به‌مرحله است. در بررسی Blum و همکاران، مشاهده شد با روش Crown-‌down فشار عمودی و گشتاور کمتری وارد می‌شود و نوک وسایل تماس کمتری با عاج داشته و فشار کمتری به وسایل طی مراحل اولیه آماده‌سازی کانال ایجاد می‌شود و این نکته بسیار مهم است. زیرا تحقیقات نشان‌داده که شکستگی‌های وسایل روتاری NiTi در مجاورت نوک وسیله انجام می‌شود. یک بررسی دیگر نیز نشان‌داد که غالب شکست‌های فایل روتاری NiTi در شماره‌های20# و 25# و در فاصله‌ی‌1‌تا‌3 میلی‌متری نوک وسیله است. لذا کاربرد روش Crown-down به‌عنوان روشی استاندارد، هنگام کار با وسایل روتاری توصیه می‌شود.

شستشوی  لغزندگی کانال:

مطالعات‌SEM نشان‌داده که دبری عاجی طی آماده‌سازی و شکل‌دهی کانال‌ریشه در سطح دیواره‌ها تجمع ‌یافته و شستشو برای حذف آن الزامی است. ترکیب پراکسید اوره و EDTA به‌عنوان ماده لغزنده، اغلب برای آماده‌سازی کانال‌ریشه به‌کار می‌رود. شستشو‌دهنده‌ها و لغزنده‌ها ایجاد انسداد در کانال، مقاومت اصطکاکی و فشار مکانیکی زیاد روی وسیله را کاهش‌داده و به‌طبع، استرس چرخشی وارد روی وسایل چرخشی را هم کاهش می‌دهند. لذا طی آماده‌سازی کانال‌ریشه،  شستشوی کانال و کاربرد مواد لغزنده با فایل‌ها الزامی است.