لیزر در اندو

روشهای فعلی درمان اندو از وسایل مکانیکی همراه با اولتراسوند و شستشوی شیمیایی برای شکل‌دهی، تمیزکردن و میکروب‌زدایی سیستم کانال‌ریشه استفاده می‌کنند. پیچیدگی سیستم کانال ریشه به‌خوبی شناخته‌شده است.
کانالهای جانبی متعدد با ابعاد و مورفولوژی‌های متعدد که از کانال اصلی منشعب شده‌اند. ارزیابی ساختمانهای پیچیده‌ی آناتومی را در 75% دندانهای تحت‌بررسی یافته است. همین بررسی بقایای پالپ آلوده را بعد‌از تکمیل آماده‌سازی کانال‌ریشه در کانالهای جانبی و ساختمان ناحیه‌ی آپیکال ریشه‌ی دندانهای وایتال و نکروز دارای التهاب اطراف ریشه یافته است. موثربودن دبریدمان، شکل‌دهی و میکروب‌زدایی فضای داخل ‌ریشه با‌توجه به پیچیدگی آناتومی و عدم توانایی نفوذ شستشودهنده به‌داخل کانالهای جانبی محدود است. لذا جستجو برای یافتن مواد جدید و روشهای جدید که بتواند تمیزکردن و میکروب‌زدایی این نواحی آناتومی را انجام دهد امری لازم به‌نظر می‌رسد.کاربرد لیزر در اندو از اوایل‌1970 بررسی شده و کاربرد لیزرها از1990 گسترش یافته است. دراین بخش به تکامل تکنیک و تکنولوژی لیزر می‌پردازیم. همینطور به معرفی بررسی‌های اخیر در زمینه‌‌ی روشهای جدید کاربرد انرژی لیزر.

لیزر در اندو:

معرفی فن‌آوری لیزر در علم اندو با هدف بهبود نتایج به‌دست‌آمده از درمان کانال‌ریشه به کمک کاربرد انرژی نور با افزایش توانایی تمیزکردن و حذف دبری و لایه‌ی اسمیر از کانال ریشه و بهبود میکروب‌زدایی سیستم کانال ریشه است.
طول‌موجهای مختلفی در کاهش باکتریها در کانالهای آلوده موثربـوده و ارزیابی‌های این نتایــج in vitro را تأیید کرده‌است. نتایج بررسی‌های دیگری توانایی لیزر و شستشو دهنده‌ها مانند EDTA 17%، اسیدسیتریک10%و هیپوکلریت سدیم 25/5% را تأیید نموده است. عمل مواد chelating نفوذ نور لیزر را طوری تسهیل می‌کند که به‌داخل دیواره‌ی عاجی تا عمق1میلیمتر رفته و اثر ضدمیکروبی قویتری درمقایسه با موادشیمیایی داشته باشد. ارزیابی‌هایی نیز توانایی طول موجهای مختلف را برای فعال‌کردن محلولهای شستشودهنده در کانال بررسی کرده‌اند. این روش به‌نام شستشو به کمک لیزر است. از لحاظ آماری این روش موثرتر از روشهای معمول و اولتراسونیک در حذف دبری و لایه‌ی اسمیر در کانالهای ریشه است.
نتایج بررسی‌های اخیر Divito و همکاران نشان‌داده که کاربرد لیزر Erbium در دانسیته‌ی انرژی subablative- طی آن ماده از سطح جامد و گاهی مایع تحت اشعه‌ی لیزر برداشته می‌شود. طول‌موج laser ablation باید حداقل عمق جذب را داشته باشد. این لیزرها دارای توان پایین هستند. به کمک نوکهای شعاعی -radial - و باریک-strip- همراه با شستشو با EDTA باعث حذف بهتر دبری و لایه‌ی اسمیر بدون هرنوع آسیب حرارتی به ساختمانهای آلی می‌شود.

طیف الکترومغناطیسی نور و تقسیم‌بندی لیزر:

لیزرها براساس موقعیتشان در طیف‌الکترومغناطیسی نور طبقه‌بندی می‌شوند. آنها می‌توانند مرئی یا نامرئی و لیزر مادون‌قرمز نزدیک، متوسط و دور باشند. باتوجه به فیزیک نوری کاربرد بالینی لیزرها متفاوت است (شکل1).

در طیف مرئی نور لیزر سبز (neodymium duplicate 532 nm KTP) در سالهای اخیر به عرصه‌ی دندانپزشکی معرفی شد. بررسی‌های ناچیزی درمورد این طول‌موج صورت گرفته. انتقال آن ازطریق فیبر نوری انعطاف‌پذیر 200μ‌ اجازه‌ی کاربرد آن در اندو برای میکروبزدایی را ممکن و نتایج مثبتی نشان داده است.
لیزرهای نزدیک مادون قرمز (از nmا803‌ تا ‌1340) از انواع اولیه به‌کار رفته برای میکروب‌زدایی کانال‌ریشه بودند، به‌ویژه (1064nm‌‌)اNd:YAG در اوایل1990 معرفی شد. انرژی لیزر را توسط فیبر نوری منتقل می‌کند.لیزرهای متوســط مادون قرمز nm) Erbium‌ا2940,2780) که در اوایل‌1990 تولید شدند با نوکهای ظریف انعطاف‌پذیر در اوائل این قرن مجهز شده اند و در کاربرد اندو به‌کار رفته و بررسی شده‌اند. لیزر دور مادون‌قرمز  CO2ا(10600nm) اولین لیزر به‌کار رفته در اندو برای میکروب‌کشی و ذوب عاج آپیکال در جراحی رتروگرید بود و دراین‌زمینه غیر از پالپوتومی و انعقاد خون پالپ دیگر به‌کار نمی‌رود. لیزرهای مورد‌توجه برای کاربرد اندو لیـــــزرهای مادون‌قرمز نزدیک (diode (810, 940 ,980 , 1064nm‌‌) و Nd:YAGا (1064nm ) و لیزرهای متوسط مادون‌قرمز Erbium,Chro,ium:YSGG Er,Cr:YSGG   Erbium:YAG (2940nm) (2780nm) است.معرفی مختصر اصول اولیه‌ی فیزیک برخورد لیزرـ بافت برای فهم کاربرد لیزر در اندو الزامی است.