شماره ۱۰۰۸

سایش‌دندان(۲)

دکترماندانا پرتوی - دندانپزشک ـ اندودنتیست

 نکات مورد توجه در مطب:
وجود دندان‌های دارای سایش:
بیماران ممکن‌است با درجات مختلفی از سایش مراجعه کنند.ضایعات اولیه‌ی سایش به‌صورت فرورفتگی کم‌عمق و شیار‌هایی روی سطح‌دندان است. در‌ابتدا نواحی ساییده شده محدود به مینا یا سمان بوده و بیمار حساسیت یا دردی احساس نمی‌کند و تنها عامل، توجه بیمار به سطح ساییده‌شده در‌نواحی قایل رویت قدامی است. با افزایش عمق نواحی ساییده شده، مینا یا سمان آسیب‌دیده و عاج عریان‌شده و ساییده می‌شود، در‌این زمان بیماران دچار حساسیت می‌شوند.در‌بین بیماران دچار مشکل لثه حدود‌60 تا 98‌درصد دارای ازدیاد حساسیت هستند که مبین عریان‌شدن سطح عاجی ریشه است. این ناحیه مستعد سایش در برابر مواد نامناسب ساینده برای حفظ بهداشت دهان، سایش ناشی‌از مواد اسیدی و پوسیدگی است. با‌توجه به عمق ضایعه موارد مختلف درمانی را می‌توان انتخاب نمود.
در‌موارد شدید ترمیم ناحیه‌ی ساییده شده توسط کامپوزیت یا گلاس آیونومر از نظر زیبایی و حفظ عملکرد دندان موثر‌است (شکل3و4).

 

در‌موارد خفیف، کاربرد مواد ضدحساسیت مانند رزین‌ها یا مواد باندینگ، وارنیش فلوراید، اگزالات‌ها HEMA و یا ترکیبات خانگی ضدحساسیت مانند خمیردندان‌های حاوی نیترات پتاسیم یا کلراید پتاسیم برای تخفیف ازدیاد حساسیت‌دندان ممکن‌است موثر باشد. به‌این طریق با کاهش درد، بیمار به ادامه‌ی کاربرد ترکیبات بهداشت دهان ادامه می‌دهد.
پرهیز از ایجاد سایش:
جلوگیری از سایش abrasion) iatrogenic ایجاد شده به‌دنبال درمان) برای ساختمان دندان و پرکردگی موجود مهم‌است لذا حین پروفیلاکسی و پولیش توسط فشار‌هوا از وقوع آن باید پرهیز شود.
پروفیلاکسی دندان:
سالانه 226 میلیون پروفیلاکسی دندانی انجام می‌شود و به‌دنبال اعمال جرمگیری و root planing نیز انجام می‌شود.پروفیلاکسی دندان عبارت از حذف پلاک calculus ـ جرم ـ و رنگ ـstain‌ـ از ساختمان دندانی (دائمی‌ـ‌ شیری) و با‌هدف کنترل عوامل محرک موضعی است. این عمل یک درمان بیماری نیست پروفیلاکسی دندانی معادل جرمگیری و پولیش دندان است. جرمگیری و root planing یا توسط وسایل دستی یا قلم‌های اولتراسونیک روی سطوح ریشه باعث حذف سطوح‌دندان و ایجاد حفرات کمتری در‌مقایسه با وسایل دستی می‌شود. در‌هر‌حال بدون توجه به‌نوع وسیله‌ی دستی یا اولتراسونیک از‌ وسیله‌ی مناسب و روش مناسب باید استفاده شود تا مانع از سایش روی سطح‌دندان شد. نتایج بررسی‌های انجام شده در‌بین بالغان‌30‌سال و بالاتر بیش‌از 90% دارای جرم و 55% دارای جرم زیر لثه هستند. حذف کامل جرم فوق‌لثه و تحت‌لثه در جرمگیری توصیه شده تا حین پروفیلاکسی دندانی، باکتری‌ها  وپلاک همراه با جرم و توکسین‌های موجود در آن حذف شود. حذف پلاک مستقر در‌ناحیه‌ی تحت‌لثه نیاز به درمان‌های تخصصی‌تر دارد.مراقبت‌های دقیق خانگی به‌همان اندازه پولیش در ممانعت از تجمع پلاک مهم است. به‌دنبال تکمیل پروفیلاکسی دندان (جرمگیری و rootplaning) و به‌دنبال مسواک‌زدن، بلافاصله پلیکل ـ pellicle ـ دندانی ایجاد می‌شود و میزان پلاک تشکیل شده در ارتباط با بیمار و بهداشت‌خانگی دهان و دندان است.حذف رنگ-stain- نیز از سایر اعمال پروفیلاکسی دندان است که طی پولیش‌کردن یا کاربرد قلم‌ها انجام می‌شود. میزان رنگ به‌بیمار مربوط است. عاداتی مانند استعمال دخانیات و مصرف شراب قرمز، قهوه، چای و بعضی غذاها باعث افزایش میزان آن می‌شود.افراد سیگاری شدید دارای رنگ سنگین بوده که حتی طی پروفیلاکسی هم کاملاً حذف نمی‌شود. مصرف متوسط یا درازمدت کلرهگزیدین گلوکونات نیز همراه با رنگ دندان‌ها است (جدول‌2). بهداشت دهان ضعیف به تجمع رنگ کمک می‌کند.

بیماران غالباً دارای این توقع هستند که در پایان یک دوره‌ی پولیش، دندانها باید ظاهری صاف و عاری از رنگ داشته باشند.پولیش دندانی جزئی از انتظارات زیبایی بیمار از درمان و برای کودکان مرحله‌ی اول آشنایی با دندانپزشکی و اعمال انجام شده روی آن می‌باشد و در نهایت آشنایی با بهداشت دهان و دندان و حذف پلاک.
بررسی میزان و نوع رنگ الزام حذف آن را توسط دندانپزشک و به کمک پولیش مشخص می‌کند.در مراقبت‌های داخل منزل، میزان ساختمان دندان و رنگ حذف شده مرتبط با محصول به‌کار برده شده، میزان سایندگی آنها و چگونگی کاربردشان است. میزان رنگ موجود، راحتی کاربرد مواد و وسایل، سلامت کلی بیمار، وجود پرکردگی و ایمپلنت و تمایل بیمار و دندانپزشک ازعوامل موثر در انتخاب روش پروفیلاکسی است که شامل air polishing پولیش توسط وسایل و مواد رایج و راه‌های معرفی‌شده‌ی دیگر در چند ساله اخیر است.

 

تعداد بازدید : 1627

ثبت نظر

ارسال