اختلال بیش‌فعالی ـکمبود توجه (Attention deficit hyperativity (ADHD اختلال رفتاری نوروبیولوژیک با ویژگیهایی مانند عدم توجه ، بیقراری و بیش‌فعالی است. این اختلال مزمن در اوایل کودکی آغاز شده و با توانایی فرد درانجام وظایف،کنترل رفتار و کنترل فعالیت ازطریق مناسب تداخل می‌کند.
ویژگی‌های تشخیصی:
ویژگی‌های خاصADHD همانطور که در دستنامه‌ی تشخیصی و آماری اختلالات ذهنی DSM-IV آورده شده به سه زیر گروه تقسیم می‌شود. ابتدا افرادی که دچار عدم توجه و بیش فعالی هستند. آنها باید6 تا از9 ویژگی عدم توجه و 6 تا از 9 ویژگی بیش فعالی را دارا باشند. این افراد با نوع ترکیبی ADHD تشخیص داده می‌شوند. این شایع‌ترین نوع و زیر گروه شناخته شده است. نوع شایع بعدی زیر گروه ADHD شامل افراد دارای مشکلات عدم توجه است. این افراد حداقل باید دارای6 تا از9 ویژگی عدم توجه DSM-IV باشند. بعضی کودکان دچار اختلال نوع ترکیبی در دوران بزرگسالی فاقد ویژگی بیش فعالی بوده وفقط دچار عدم توجه می‌شوند و بعضی کودکان از ابتدای کودکی با زیر گروه عدم توجه تشخیص داده شده وعلائم آن را تا بلوغ دارا هستند. درنهایت افرادی که دچار بیش فعالی هستند تشخیص ADHD از نوع بیش فعال داده می‌شود (hyperactive/impulsive) . این زیر گروه گاهی شامل کودکان جوانی می‌شود که در خطر نوع ترکیبی اختلال بوده ولی به سنی که مشکلات عدم توجه آنها مشخص شود نرسیده‌اند. افراد دچار مشکل بیش فعالی باید حداقل 6 تا از 9 ویژگی DSM-IV برای بیش فعالی را از خود نشان دهند. برای تشخیص ADHD علائم منجر به اختلال باید قبل ازسن7 سالگی تظاهر کرده وباید حداقل در دو محل (خانه، مدرسه یا اجتماع) دیده شود. علائم باید باعث تغییرات قابل توجه شده واختلال دیگری را نتوان به این علائم نسبت داد. ADHD ازنوع خفیف تا شدید است وهیچکس تمام علائم را دارا نمی‌باشد.
شیوع:
ADHD اختلال شایعی است. 3 تا 7 درصد کودکان دچاراین مشکل هستند. قبلاً تصور براین بود که ADHD اختلال دوران کودکی است ولی امروزه دیده شده که بسیاری از کودکان دچار ADHD علائم آن را درجوانی و بزرگسالی تجربه می‌کنند. پسران بیشتر از دختران به ADHD مبتلا هستند ولی زیر گروه عدم توجه ADHD نسبت مساوی بین دختر و پسر دارد.
علت:
با توجه به علل ADHD،80 درصد موارد ارث عامل آن است. بررسی‌های فامیلی،دوقلو‌ها، کودکان به فرزندی پذیرفته شده و مولکولی ـ ژنتیکی نشان داده که ژنها روی این اختلال تأثیرگذار هستند. کودکان والدین دچارADHD درخطر بیشتر ابتلا به این اختلال هستند. مشاهدهADHD دراقوام کودکان دچار ADHD شایع‌تر است تا اقوام کودکان غیر ADHD. دردو قلوهای همسان در صورتی‌که یکی مبتلا به ADHD باشد بسیار محتمل است که دیگری هم دچار همین اختلال باشد.
ژنهای متعددی مربوط به اختلال ADHD است مانند ژن dopamine transporter و ژن dopamine receptor. سایر علل ADHD شامل دود سیگار در دوران جنینی، سرب، الکل، نارس بودن کودک، عقب ماندگی رشد داخل رحمی وعفونتهای مغزی می‌باشد. تعدادی ازاختلالات ژنتیکی مانند سندرم Turner و fragile X syndrome نیز همراه علائم ADHD است.
همبودی(Comorbidity):
خارج ازتصور نیست که افراد دچار ADHD اختلالات دیگری نیز داشته باشند. تا 87درصد کودکان دچار ADHD حداقل یک اختلال روانی دیگر نیز دارند و 67درصد حداقل دواختلال روانی دیگر.54 تا 67 درصد کودکان و بالغان تشخیص داده شده دچار ADHD دچار اختلال نافرمانی ـ تحریک ـ oppositional defiant هستند (شرایطی با ویژگی نافرمانی وجر وبحث بالا).حدود 25درصد کودکان دارای ADHD دچار اختلالات هیجانی هستند. به طور مشابه بین 20 تا30درصد کودکان دچار ADHD با اختلال رفتاری تشخیص داده می‌شوند. اختلال دو قطبی همراه با ADHD به میزان10 تا 20 درصد دیده می‌شود.
ارزیابی:
برای تشخیص ADHD ارزیابی دقیق الزامی است. درحال حاضر تستهای پزشکی و روان‌شناسی برای تشخیص ADHD وجود ندارد. تشخیص براساس تصمیم‌گیری متخصص است که قادر به ارزیابی وجود علائم ADHD، اختلالات موجود و رد شرایط بیماری‌زای دیگراست. کسب تاریخچه‌ی کامل الزامی است. برای کنار گذاشتن تشخیص سایر شرایط می‌توان فرد را تحت معاینات پزشکی و نورولوژیک قرارداد. ارزیابی روان‌شناسی برای حذف مشکلات یادگیری و شناسایی مشکلات سلامت ذهنی همراه باآن نیز لازم است.
ثبت نظر