گیاهان‌برتر‍‌جهان(۲)

نام‭ ‬لاتین‭:‬

 Andrographis Paniculata Nees

انگلیسی‭: ‬

Kingof bitters

‭ ‬سانسکریت‭: ‬

(Bhunimba, Kalmegh(a

بخش‭ ‬مورد‭ ‬استفاده‭:‬‭ ‬بخشهای‭ ‬هوایی،‭ ‬برگ

آندروگرافیس‭ ‬گیاهی‭ ‬علفی‭ ‬و‭ ‬یکساله‭(‬‮١‬‭) ‬یا‭ ‬پایا‭(‬‮٢‬‭) ‬است‭. ‬این‭ ‬گیاه‭ ‬دارای‭ ‬ساقه‌ای‭ ‬راست‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬ارتفاعش‭ ‬بین‭ ‬‮٠٣‬‭ ‬تا‭ ‬‮٠١١‬‭ ‬سانتی‌متر‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬اماکن‭ ‬مرطوب‭ ‬سایه دار‭ ‬می‮ ‬روید‭ ‬و‭ ‬برگهایی‭ ‬صاف‭ ‬و‭ ‬بدون‭ ‬کرک‭ ‬وگلهای‭ ‬سفید‭ ‬با‭ ‬لکه‌های‭ ‬صورتی‭ ‬مایل‭ ‬به‭ ‬ارغوانی‭ ‬در‭ ‬جام‭ ‬گل‭ ‬دارد‭. ‬رنگ‭ ‬ساقه‭ ‬سبز‭ ‬تیره‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬بلندی‮٠٣‬‭ ‬تا‭ ‬‮٠٠١‬‭ ‬سانتی‌متر‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬قطر‮٢‬تا‮٦‬‭ ‬میلی‌متر،‭ ‬دارای‭ ‬شاخه‌های‭ ‬کاملا‭ ‬چهارگوش‭ ‬با‭ ‬شیارها‭ ‬و‭ ‬بالهائی‭ ‬در‭ ‬زاویه‌ی‭ ‬بخشهای‭ ‬جوانتر‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬گره‌ها‭ ‬اندکی‭ ‬بزرگتر‭ ‬است‭. ‬برگها‭ ‬صاف‭ ‬و‭ ‬بدون‭ ‬کرک‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬درازای‭ ‬‮٨‬‭ ‬و‭ ‬پهنای‭ ‬‮۲‬‭/‬‮۵‬سانتی‌متر‭ ‬نوک‭ ‬تیز‭ ‬و‭ ‬سنجاقی‭ ‬است‭. ‬گلها‭ ‬کوچک‭ ‬و‭ ‬منتشر‭ ‬در‭ ‬محور‭ ‬و‭ ‬شاخه‌های‭ ‬انتهایی‭ ‬یا‭ ‬انشان  (‬پانیکولpanicle) ‬است‭. ‬میوه‭ ‬پوشینه‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬دوسو‭ ‬نوک‭ ‬تیز‭ ‬و‭ ‬دارای‭ ‬ابعاد‭ ‬‮۱‬‭/‬‮۹‬×‮۰‬‭/‬‮۳‬‭ ‬سانتی‌متر‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬دانه‌های‭ ‬فراوان‭ ‬به‭ ‬رنگ‭ ‬زرد‭ ‬مایل‭ ‬به‭ ‬قهوه‌ای‭ ‬دارد‭.‬

محل‭ ‬رویش

آندروگرافیس‭ ‬پانیکولاتا‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬طب‭ ‬آیورودا‭ ‬کالمگه‭ ‬نامیده‭ ‬می‌شود‭ ‬گیاهی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬تمام‭ ‬بخش‌های‭ ‬آن‭ ‬تلخ‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬گیاه‭ ‬در‭ ‬تمام‭ ‬مناطق‭ ‬حاره‌ای‭ ‬آسیا‭ ‬و‭ ‬غالبا‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬دسته‌های‭ ‬جدا‭ ‬از‭ ‬هم‭ ‬می‌روید‭ ‬و‭ ‬می‌توان‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬انواع‭ ‬محل‌های‭ ‬زندگی‭ ‬مانند‭ ‬دشتها،‭ ‬بالای‭ ‬تپه‌ها،‭ ‬زمین‌های‭ ‬بایر،‭ ‬مزارع،‭ ‬زمین‌های‭ ‬خشک‭ ‬یا‭ ‬مرطوب،‭ ‬کناره‌های‭ ‬دریا‭ ‬و‭ ‬حتی‭ ‬در‭ ‬کنار‭ ‬جاده‌ها‭ ‬مشاهده‭ ‬کرد‭. ‬این‭ ‬گیاه‭ ‬در‭ ‬مناطق‭ ‬حاره‌ای‭ ‬آسیا‭ ‬مانند‭ ‬هند،‭ ‬سری‌لانکا،‭ ‬اندونزی،‭ ‬مالزی‭ ‬و‭ ‬تایلند‭ ‬دیده‭ ‬می‌شود‭. ‬در‭ ‬هند‭ ‬به‭ ‬وفور‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭ ‬و‭ ‬از‭ ‬رطوبت‭ ‬حاره‌ای‭ ‬جنگلهای‭ ‬این‭ ‬منطقه‭ ‬استفاده‭ ‬کرده‭ ‬و‭ ‬نیز‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬گیاه‭ ‬آپارتمانی‭ ‬به‭ ‬شمار‭ ‬می‌آید‭.‬

در‭ ‬شمال‭ ‬شرقی‭ ‬هند،‭ ‬این‭ ‬گیاه‭ ‬را‭ ‬‮«‬ماهاتیتا‭ ‬‭ ‬mahatita‮»‬‭ ‬می‌نامند‭ ‬که‭ ‬معنــای‭ ‬تحــت‌اللفظی‭ ‬آن‭ ‬‮«‬شاه‌تلخ‌ها‮»‬‭ ‬است‭. ‬از‭ ‬آنجا‭ ‬که‭ ‬این‭ ‬گیاه،‭ ‬ظاهری‭ ‬مشابه‭ ‬و‭ ‬تلخی‭ ‬شبیه‭ ‬درخت‭ ‬نیمبا‭ ‬دارد،‭ ‬هرچند‭ ‬که‭ ‬قد‭ ‬و‭ ‬قواره‌اش‭ ‬کوچکتر‭ ‬است‭ ‬ولی‭ ‬آن‭ ‬را‭ ‬بهوئی‭ ‬ـ‭ ‬نیم‭ ‬یابهوئی‭ ‬نیمبا‭ ‬می‌نامند‭(‬‮٣‬‭). ‬در‭ ‬مالزی‭ ‬این‭ ‬گیاه‭ ‬همپدوبومیHempedu Bumi‭ ‬به‭ ‬معنای‭ ‬‮«‬صفرای‭ ‬زمین‮»‬‭ ‬نامیده‭ ‬می‌شود‭ ‬زیرا‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬تلخ‌ترین‭ ‬گیاهانی‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬طب‭ ‬سنتی‭ ‬آن‭ ‬دیار‭ ‬مورد‭ ‬استفاده‭ ‬است‭. ‬جنس‭ ‬آندروگرافیس‭ ‬شامل‮٨٢‬گونه‭ ‬بوته‌های‭ ‬کوچک‭ ‬یک‭ ‬ساله‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬اساسا‭ ‬همگی‭ ‬در‭ ‬منطقه‌ی‭ ‬حاره‌ای‭ ‬آسیا‭ ‬می‌رویند‭. ‬فقط‭ ‬تعداد‭ ‬معدودی‭ ‬از‭ ‬گونه‌های‭ ‬آندروگرافیس‮ ‬‭ ‬خاصیت‭ ‬دارویی‭ ‬دارند‭ ‬که‭ ‬آندروگرافیس‭ ‬پانیکولاتا‭ ‬معروفترین‭ ‬آنها‭ ‬است‭. ‬به‭ ‬هرحال‭ ‬این‭ ‬گیاه،‭ ‬در‭ ‬حال‭ ‬حاضر‭ ‬در‭ ‬هنگ کنگ‭ ‬و‭ ‬برونئی‭ ‬و‭ ‬سنگاپور‭ ‬هم‭ ‬وجود‭ ‬دارد‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬غرب‭ ‬آفریقا‭ ‬در‭ ‬ناحیه‌ی‭ ‬ژئوپلیتیکال‭ ‬جنوب‭ ‬غربی‭ ‬نیجریه‭ ‬کاشته‭ ‬می‌شود‭. ‬گیاه‭ ‬در‭ ‬محل‭ ‬آفتابی‭ ‬بهتر‭ ‬رشد‭ ‬می‌کند‭. ‬ابتدا‭ ‬در‭ ‬فاصله‌ی‭ ‬تیر‭ ‬و‭ ‬مرداد‭ ‬دانه‌ها‭ ‬را‭ ‬می‌کارند‭ ‬و‭ ‬سپس‭ ‬نشاء‌ها‭ ‬را‭ ‬در‭ ‬زمینی‭ ‬به‭ ‬فاصله‌ی‮٠٦‬×‮٠٣‬‭ ‬در‭ ‬زمین‭ ‬فرو‭ ‬می‌کنند‭.‬

تاریخچه

با‭ ‬وجودی‭ ‬که‭ ‬آندروگرافیس،‭ ‬گیاهی‭ ‬آیورودایی‭ ‬است‭ ‬ولی‭ ‬به‭ ‬طور‭ ‬سنتی‭ ‬در‭ ‬چین‭ ‬و‭ ‬تایلند‭ ‬نیز‭ ‬مورد‭ ‬استفاده‭ ‬است‭. ‬از‭ ‬زمان‌های‭ ‬قدیم‭ ‬در‭ ‬سیستم‌های‭ ‬سیدها‭ ‬siddha‭ ‬و‭ ‬آیورودا‭ ‬و‭ ‬نیز‭ ‬طب‭ ‬قبیله‌ای‭ ‬هند‭ ‬و‭ ‬بعضی‭ ‬از‭ ‬کشورهای‭ ‬دیگر‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬گیاه‭ ‬استفاده‌های‭ ‬بالینی‭ ‬متعددی‭ ‬به‭ ‬عمل‭ ‬می‌آمده‭ ‬است‭. ‬از‭ ‬این‭ ‬گیاه‭ ‬در‭ ‬گرمی‌ها‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬ویژه‭ ‬گرمی‭ ‬ریه،‭ ‬گلو‭ ‬و‭ ‬مجرای‭ ‬ادرار‭ ‬و‭ ‬نیز‭ ‬برای‭ ‬تظاهرات‭ ‬‮«‬آتش‭ ‬سم‮»‬‭ ‬بر‭ ‬پوست‭ ‬مانند‭ ‬ناسورها‭ ‬و‭ ‬کفگیرک‭ ‬استفاده‭ ‬می‌شده‭ ‬است‬(۴). در‭ ‬طب‭ ‬سنتی‭ ‬چین،‭ ‬کانال‭ ‬این‭ ‬گیاه‭ ‬را‭ ‬ریه،‭ ‬معده،‭ ‬روده‭ ‬بزرگ‭ ‬و‭ ‬نصف‭ ‬النهار‭ ‬مثانه‭ ‬می‌دانند‭ ‬و‭ ‬مصرف‭ ‬گیاه‭ ‬موجب‭ ‬دفع‭ ‬گرما‭ ‬و‭ ‬سموم‭ ‬می‌گردد‭.‬

آندروگرافیس‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬مهم‌ترین‭ ‬اجزای‭ ‬فراورده‌های‭ ‬دارویی‭ ‬مختلف‭ ‬آیورودا‭ ‬برای‭ ‬تب‭ ‬و‭ ‬بیماری‌های‭ ‬کبدی‭ ‬است‭. ‬مصرف‭ ‬این‭ ‬گیاه‭ ‬در‭ ‬کتاب‭ ‬چاراکاسمهیتا‭ ‬charakasamhita‭ ‬‭ ‬که‭ ‬تاریخ‭ ‬نگارش‭ ‬آن‭ ‬به‭ ‬‮٥٧١‬‭ ‬پیش‭ ‬از‭ ‬میلاد‭ ‬می‌رسد،‭ ‬توصیه‭ ‬شده‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬با‭ ‬گیاهان‭ ‬دیگر‭ ‬در‭ ‬فرآورده‌ای‭ ‬شامل‭ ‬گیاهان‭ ‬مختلف‭ ‬برای‭ ‬درمان‭ ‬زردی‭ ‬به‭ ‬کار‭ ‬می‌آمده‭ ‬است‭. ‬نکته‌ی‭ ‬جالب‭ ‬آن‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬متون‭ ‬کهن‭ ‬آیورودا،‭ ‬هیچ‭ ‬گیاهی‭ ‬با‭ ‬نام‭ ‬کالمگه‭ ‬نیامده‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬شاید‭ ‬اشاره‭ ‬به‭ ‬نامهای‭ ‬بهاوپرانکاش‭ ‬Bhavprankash‭ ‬،‭ ‬مادانپال‭ ‬Madanpal‭ ‬‭ ‬و‭ ‬راجنیگ‭ ‬هانتو‭ ‬Rajnighantu‭ ‬‭ ‬اشاره‌ی‭ ‬ضمنی‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬گیاه‭ ‬باشد‭.‬

آثار

هپاتیک،‭ ‬ضدالتهاب،‭ ‬ضدمیکرب،‭ ‬اصلاح‌کننده،‭ ‬سازش‌زا،‭ ‬آنتی‌اکسیدان،‭ ‬ضدتب،‭ ‬تونیک‭ ‬تلخ،‭ ‬محافظ‭ ‬قلب،‭ ‬صفرابر‭.‬

ماده‭ ‬موثر

آندروگرافولید‭ ‬andrographolide‭ ‬‭ ‬ماده‌ی‭ ‬موثر‭ ‬اصلی‭ ‬گیاه‭ ‬از‭ ‬دسته‌ی‭ ‬لاکتون‌ها‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬توسط‭ ‬گورتر‭ ‬R.Gorter‭ ‬‭ ‬به‭ ‬سال‭ ‬‮١١٩١‬‭ ‬از‭ ‬برگ‭ ‬گیاه‭ ‬به‭ ‬دست‭ ‬آمد  (١‬و‮٢‬و‮٣). ‬این‭ ‬ماده‌ی‭ ‬تلخ‭ ‬در‭ ‬آب‭ ‬محلول‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬دارای‭ ‬آثار‭ ‬محافظتی‭ ‬در‭ ‬برابر‭ ‬هپاتوتوکسیسیته‌ی‭ ‬تتراکلرورکربن‭ ‬در‭ ‬موشها‭ ‬است‭. ‬میزان‭ ‬LD50‭ ‬آن‭ ‬در‭ ‬موش‭ ‬نر‭ ‬برابر  ۱۱/۴۶ گرم‭ ‬به‭ ‬ازای‭ ‬هر‭ ‬کیلوگرم‭ ‬است‭. ‬آثار‭ ‬دیگر‭ ‬گیاه،‭ ‬همچون‭ ‬حفاظت‭ ‬از‭ ‬کبد‭ ‬در‭ ‬شرایط‭ ‬تجربی‭ ‬مجاورت‭ ‬با‭ ‬گالاکتوزامین،‭ ‬پاراستامول‭ ‬وغیره‭ ‬به‭ ‬آندروگرافولید‭ ‬نسبت‭ ‬داده‭ ‬می‌شود‭. ‬تاثیر‭ ‬حفاظت‭ ‬از‭ ‬کبد‭ ‬آندروگرافولید‭ ‬به‭ ‬فعالیت‭ ‬بعضی‭ ‬از‭ ‬آنزیم‌های‭ ‬متابولیک‭ ‬مربوط‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬جهت‭ ‬می‌توان‭ ‬گفت‭ ‬ارزش‭ ‬درمانی‭ ‬کالمگه‭ ‬به‭ ‬علت‭ ‬مکانیسم‭ ‬اثرات‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬القای‭ ‬آنزیم‌ها‭ ‬است‭.‬

سایر‭ ‬مواد‭ ‬موثر‭ ‬این‭ ‬گیاه‭ ‬عبارتند‭ ‬از‭:‬

 •  ‬ ٤١ ـ  دزوکسی  ـ  ١١  ـ  دزیدرو  آندروگرافولید  در  تمام  گیاه

• ٤١‬ـ دزوکسی‌ـ ١١ ـ  اوکسوآندروگرافولید  در  تمام  گیاه

•  ‬ ٥- هیدروکسی  ـ  ٧ ،  ٨ ،  َ ٢و‌  َ ٣ -تترامتوکسی  فلاون  در  تمام  گیاه

• ٥- ‬هیدروکسی  ٧، ٨، َ٢ - تری‌متوکسی  فلاون،  در  کشت  بافتی

•‭ ‬آندروگرافین‭ ‬در‭ ‬ریشه

•‭ ‬نئوآندروگرافولید‭ ‬در‭ ‬تمام‭ ‬گیاه

•‭ ‬پانیکولین‭ ‬panicoline‭ ‬در‭ ‬ریشه

• پانیکولید‭ ‬paniculide‭ ‬از‭ ‬نوع‭ ‬‌A ،‭ ‬B‭ ‬و‭ ‬C‭ ‬در‭ ‬تمام‭ ‬گیاه‭ (‬‮٥‬‭)‬

عصار‌ه‌ی‭ ‬آندروگرافیس‭ ‬دارای‭ ‬آثار‭ ‬دارو‭ ‬شناسیک‭ ‬متعدد‭ ‬است‭. ‬طی‭ ‬یک‭ ‬بررسی‭ ‬روی‭ ‬جریان‌های‭ ‬یاخته،‭ ‬آندروگرافولید‭ ‬سبب‭ ‬تعدیل‭ ‬سلول‌های‭ ‬سرطانی‭ ‬و‭ ‬یاخته‌های‭ ‬ایمنی‭ ‬در‭ ‬انسان‭ ‬شده‭ ‬است‭. ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬آندروگرافولید‭ ‬در‭ ‬آزمایشگاه‭ ‬از‭ ‬تکثیر‭ ‬رده‌های‭ ‬مختلف‭ ‬یاخته‌های‭ ‬تومور‭ ‬در‭ ‬انواع‭ ‬سرطان‌ها‭ ‬جلوگیری‭ ‬کرده‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬ترکیب‭ ‬دارای‭ ‬فعالیت‭ ‬مستقیم‭ ‬ضدسرطان‭ ‬بر‭ ‬یاخته‌های‭ ‬سرطانی‭ ‬بوده‭ ‬و‭ ‬سبب‭ ‬وقفه‌ی‭ ‬چرخه‌ی‭ ‬یاخته‭ ‬در‭ ‬فاز‭ ‬G0‭/‬G1‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬القای‭ ‬پروتئین‭ ‬مهاری‭ ‬چرخه‌ی‭ ‬یاخته،‭ ‬یعنی‭ ‬P27‭ ‬و‭ ‬کاهش‭ ‬تجلی‭ ‬کیناز‭ ‬‮٤‬‭ ‬وابسته‭ ‬به‭ ‬سیکلین ‬(CDK4) می‌شود‭. ‬فعالیت‭ ‬محرک‭ ‬ایمنی‭ ‬آندروگرافولید‭ ‬از‭ ‬طریق‭ ‬افزایش‭ ‬تکثیر‭ ‬لنفوسیت‌ها‭ ‬و‭ ‬تولید‭ ‬اینترلوکین‭ ‬‮٢‬‭ ‬مشخص‭ ‬می‌شود‭. ‬آندروگرافولید‭ ‬سبب‭ ‬تشدید‭ ‬تولید‭ ‬فاکتور‭ ‬آلفای‭ ‬نکروز‭ ‬تومور‭ ‬و‭ ‬تجلی‭ ‬مارکر‭ ‬CD‭ ‬شده‭ ‬به‭ ‬افزایش‭ ‬فعالیت‭ ‬سیتوتوکسیک‭ ‬لنفوسیت‌ها‭ ‬در‭ ‬برابر‭ ‬یاخته‌های‭ ‬سرطانی‭ ‬منتهی‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬ترتیب‭ ‬به‭ ‬طور‭ ‬غیرمستقیم‭ ‬فعالیت‭ ‬ضدسرطانی‭ ‬دارد‭. ‬فعالیت‭ ‬ضدسرطانی‭ ‬این‭ ‬ترکیب‭ ‬در‭ ‬موجود‭ ‬زنده‭ ‬در‭ ‬انگاره های‭ ‬زینوگرافت‭ ‬HT29‭ ‬‭ ‬و‭ ‬سینژنیک‭ ‬ملانوم‭ ‬B16F0‭ ‬به‭ ‬اثبات‭ ‬رسیده‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬نتایج‭ ‬حاکی‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬آندروگرافولید‭ ‬یک‭ ‬فارماکوفور‭ ‬قابل‭ ‬توجه‭ ‬با‭ ‬فعالیت‭ ‬ضدسرطان‭ ‬و‭ ‬تعدیل کننده‌ی‭ ‬ایمنی‭ ‬است‭ ‬و‭ ‬ازینرو‭ ‬بالقوه‭ ‬می‌توان‭ ‬از‭ ‬آن‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬یک‭ ‬عامل‭ ‬درمانی‭ ‬ضدسرطان‭ ‬استفاده‭ ‬کرد‭.‬

همچنین‭ ‬گزارش‭ ‬شده‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬کالمگه‭ ‬به‭  ‬غیر‭ ‬از‭ ‬تاثیر‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬محرک‭ ‬ایمنی،‭ ‬دارای‭ ‬فعالیت‭ ‬ضدتیفوئید‭ ‬و‭ ‬ضدقارچ،‭ ‬آنتی‭ ‬هپاتوتوکسیک،‭ ‬آنتی‭ ‬بیوتیک،‭ ‬آنتی‌مالاریا،‭ ‬آنتی‌هپاتیت،‭ ‬آنتی‌ترومبوژنیک،‭ ‬ضدالتهاب،‭ ‬ضدگزش‭ ‬مار‭ ‬و‭ ‬خواص‭ ‬ضدتب‭ ‬است‭. ‬طی‭ ‬یک‭ ‬بررسی‭ ‬تازه‭ ‬تاثیر‭ ‬ضدفعالیت‭ ‬HIV‭ ‬آندروگرافولید‭ ‬در‭ ‬دانشگاه‭ ‬باستیر‭ ‬هندوستان‭ ‬به‭ ‬اثبات‭ ‬رسیده‭ ‬است‭.‬

نتایج‭ ‬انجام‭ ‬یک‭ ‬بررسی‭ ‬در‭ ‬شیلی،‭ ‬تاثیر‭ ‬قابل‭ ‬توجه‭ ‬گیاه‭ ‬بر‭ ‬خشک‭ ‬شدن‭ ‬ترشحات‭ ‬بینی‭ ‬در‭ ‬افراد‭ ‬سرما‭ ‬خورده‭ ‬که‭ ‬روزانه‭ ‬‮٠٠٢١‬‭ ‬میلی‌گرم‭ ‬عصاره‭ ‬آندروگرافیس‭ ‬به‭ ‬مدت‭ ‬‮٥‬‭ ‬روز‭ ‬مصرف‭ ‬کرده‭ ‬بودند‭ ‬به‭ ‬اثبات‭ ‬رسیده‭ ‬است‭(‬‮٦‬‭).‬

مصارف

آندروگرافیس‭ ‬دارای‭ ‬مصارف‭ ‬متعدد‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬گیاه‭ ‬از‭ ‬اجزای‭ ‬یکی‭ ‬از‭ ‬داروهای‭ ‬آیورودائی‭ ‬به‭ ‬نام‭ ‬switradilepa‭ ‬‭ ‬است‭ ‬که‭ ‬گفته‭ ‬می‌شود‭ ‬در‭ ‬درمان‭ ‬ویتیلیگو‭ ‬موثر‭ ‬است‭. ‬از‭ ‬برگهای‭ ‬له‭ ‬شده‭ ‬و‭ ‬شیره‌ی‭ ‬گیاه‭ ‬به‭ ‬همراه‭ ‬بعضی‭ ‬ادویه‭ ‬مانند‭ ‬هل،‭ ‬میخک‭ ‬و‭ ‬دارچین‭ ‬به‭ ‬صورت‭ ‬قرص‭ ‬برای‭ ‬رفع‭ ‬گریپ‭ ‬و‭ ‬سایر‭ ‬بیماری‌های‭ ‬معده‭ ‬در‭ ‬شیرخواران‭ ‬استفاده‭ ‬می‌شود‭. ‬جوشانده‭ ‬یا‭ ‬دم‌کرده‌ی‭ ‬برگ‌های‭ ‬گیاه‭ ‬برای‭ ‬ناتوانی‭ ‬عمومی‭ ‬و‭ ‬سوء‭ ‬هاضمه‭ ‬موثر‭ ‬است‭. ‬از‭ ‬برگ‭ ‬و‭ ‬ریشه‌ی‭ ‬گیاه‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬تونیک،‭ ‬مقوی‭ ‬معده‭ ‬و‭ ‬ضدگرم‭ ‬استفاده‭ ‬می‌شود‭. ‬تنتورریشه،‭ ‬تونیک،‭ ‬محرک‭ ‬و‭ ‬اشتهاآور‭ ‬است‭. ‬این‭ ‬گیاه‭ ‬از‭ ‬نظر‭ ‬طبیعت‭ ‬سر‭ ‬دو‭ ‬تلخ‭ ‬است‭.‬

به‭ ‬طور‭ ‬کلی‭ ‬موارد‭ ‬مصرف‭ ‬آندروگرافیس‭ ‬عبارت‭ ‬است‭ ‬از‭:‬

در‭ ‬بیماری‭ ‬قلب‭ ‬وعروق‭ ‬به‭ ‬عنوان‭ ‬پیشگیری،‭ ‬دوره‌ی‭ ‬نقاهت‭ ‬سرماخوردگی،‭ ‬درمان‭ ‬ناتوانی‌ها‭ ‬در‭ ‬دیابت‭ ‬ملیتوس،‭ ‬شکم‭ ‬روش،‭ ‬ضعف‭ ‬معده‭ ‬و‭ ‬روده،‭ ‬اسهال،‭ ‬سوء‌هاضمه،‭ ‬نفخ،‭ ‬آلودگی‌های‭ ‬انگلی‭ ‬مجرای‭ ‬گوارش،‭ ‬هپاتیت،‭ ‬عفونتهای‭ ‬ناشی‭ ‬از‭ ‬کمبود‭ ‬ایمنی،‭ ‬عفونت‭ ‬دستگاه‭ ‬تنفسی،‭ ‬عفونت‭ ‬پوستی،‭ ‬کبدی،‭ ‬نارسایی‭ ‬کبد،‭ ‬مسمومیت‭ ‬کبد‭.‬

احتیاطات

در‭ ‬بررسی‌های‭ ‬انجام‭ ‬شده‭ ‬در‭ ‬انسان،‭ ‬استفاده‭ ‬از‭ ‬آندروگرافیس‭ ‬سبب‭ ‬بروز‭ ‬هیچ‭ ‬نوع‭ ‬عوارض‭ ‬جانبی‭ ‬نشده‭ ‬است‭ ‬ولی‭ ‬نتایج‭ ‬بررسی‌هایی‭ ‬که‭  ‬درحیوانات‭ ‬انجام‭ ‬شده،‭ ‬مسایلی‭ ‬در‭ ‬مورد‭ ‬آثار‭ ‬گیاه‭ ‬بر‭ ‬باروری‭ ‬به‭ ‬وجود‭ ‬آورده‭ ‬است‭. ‬طی‭ ‬یک‭ ‬بررسی،‭ ‬شرکت کنندگان‭ ‬از‭ ‬نظر‭ ‬تغییر‭ ‬در‭ ‬عملکرد‭ ‬ریه،‭ ‬تعداد‭ ‬گویچه‌های‭ ‬خون،‭ ‬کارکرد‭ ‬کلیه‭ ‬و‭ ‬سایر‭ ‬مقیاس‌های‭ ‬آزمایشگاهی‭ ‬مسمومیت‭ ‬پایش‭ ‬شدند‭ ‬که‭ ‬در‭ ‬هیچ‭ ‬مورد،‭ ‬اشکالی‭ ‬وجود‭ ‬نداشت‭(‬‮٧‬‭).‬

طی‭ ‬یک‭ ‬بررسی‭ ‬دیگر‭ ‬پس‭ ‬از‭ ‬مصرف‭ ‬آندروگرافیس‭ ‬به‭ ‬مقدار‭ ‬بالا‭ ‬در‭ ‬یک‭ ‬دسته‭ ‬موش‭ ‬ماده،‭ ‬رفتار‭ ‬خوبی‭ ‬دیده‭ ‬نشد‭. ‬وقتی‭ ‬به‭ ‬مدت‭ ‬‮٦‬‌هفته،‭ ‬روزانه‭ ‬به‭ ‬مقدار‭ ‬‮٢‬گرم‭ ‬به‭ ‬ازای‭ ‬هر‭ ‬کیلوگرم‭ ‬وزن‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬گیاه‭ ‬تجویز‭ ‬شد‭ ‬موشهای‭ ‬ماده‭ ‬پس‭ ‬ازجفت گیری‭ ‬با‭ ‬موشهای‭ ‬نر‭ ‬دارای‭ ‬قدرت‭ ‬باروری،‭ ‬حامله‭ ‬نشدند‭. ‬ضمن‭ ‬آنکه‭ ‬‮‬‭/‬‮‭ ٪۹۵/۲ ‬موشهای‭ ‬شاهد‭ ‬از‭ ‬همان‭ ‬موشها‭ ‬باردار‭ ‬شدند‭(‬‮٨‬‭).‬

وقتی‭ ‬موشهای‭ ‬نر‭ ‬روزی‭ ‬‮٠٢‬میلی‌گرم‭ ‬پودر‭ ‬آندروگرافیس‭ ‬استفاده‭ ‬کردند،‭ ‬قدرت‭ ‬باروری‭ ‬خود‭ ‬را‭ ‬از‭ ‬دست‭ ‬دادند‭. ‬در‭ ‬این‭ ‬مورد،‭ ‬تولید‭ ‬اسپرم‭ ‬در‭ ‬موشها‭ ‬متوقف‭ ‬شد‭ ‬و‭ ‬در‭ ‬بعضی‭ ‬یاخته‌های‭ ‬بیضه‭ ‬تغییراتی‭ ‬مشاهده‭ ‬شد‭(‬‮٩‬‭) ‬اما‭ ‬طی‭ ‬یک‭ ‬بررسی‭ ‬دیگر‭ ‬در‭ ‬موشهایی‭ ‬که‭ ‬روزانه‭ ‬از‭ ‬‮١‬گرم‭ ‬به‭ ‬ازای‭ ‬کیلوگرم‭ ‬وزن‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬مدت‭ ‬‮٠٦‬‭ ‬روز‭ ‬از‭ ‬این‭ ‬گیاه‭ ‬استفاده‭ ‬نموده‭ ‬بودند‭ ‬مدرکی‭ ‬مبنی‭ ‬بر‭ ‬مسمومیت‭ ‬بیضه‭ ‬مشاهده‭ ‬نشد‭ ‬و‭ ‬بنابراین‭ ‬علت‭ ‬این‭ ‬امر‭ ‬هنوز‭ ‬روشن‭ ‬نیست‭(‬‮٠١‬‭).‬

با‭ ‬توجه‭ ‬به‭ ‬بارداری‭ ‬برای‭ ‬‮٩١‬‭ ‬روز‭ ‬نخست‭ ‬بارداری‭ ‬از‭ ‬دوزهای‭ ‬‮٠٠٢‬،‭ ‬‮٠٠٦‬‭ ‬و‭ ‬‮٠٠٠٢‬‭ ‬میلی‭ ‬گرم‭ ‬به‭ ‬ازای‭ ‬هر‭ ‬کیلوگرم (یعنی‭ ‬به‭ ‬ترتیب‭ ‬با‭ ‬دوزی‭ ‬برابر‭ ‬‮٠٣‬،‭ ‬‮٠٩‬‭ ‬و‭ ‬‮٠٠٣‬‭ ‬برابر‭ ‬دوز‭ ‬درمانی‭ ‬روزانه‭ ‬در‭ ‬انسان‭ (‬از‭ ‬قرص های (Kan Jang ترکیب‭ ‬ثابت‭ ‬عصاره‌ی‭ ‬استاندارد‭ ‬شده‌ی‭ ‬آندروگرافیس‭ ‬پانیکولاتا)‭ ‬ به‭ ‬موشها‭ ‬تجویز‭ ‬شد‭. ‬این‭ ‬دارو‭ ‬بر‭ ‬میزان‭ ‬افزایش‭ ‬یافته‌ی‭ ‬پروژسترون‭ ‬در‭ ‬پلاسمای‭ ‬موشها‭ ‬تاثیری‭ ‬نداشت‭ ‬و‭ ‬به‭ ‬این‭ ‬جهت‭ ‬نتیجه‌گیری‭ ‬شد‭ ‬که‭ ‬دوز‭ ‬درمانی‭ ‬سبب‭ ‬ختم‭ ‬بارداری‭ ‬بـــا‭ ‬واســـــطه‌ی‭ ‬پروژسترون‭ ‬نمی‌گردد‭ (‬‮١١‬‭).‬

مقدار‭ ‬خوراک

از‭ ‬پودر‭ ‬خشک‭ ‬روزانه‭ ‬‮۱‬‭/‬‮۵‬‭ ‬تا‭ ‬‮٦‬‌گرم

از‭ ‬عصاره‭ ‬به‭ ‬مقدار‭ ‬‮٠٢‬تا‭ ‬‮٠٤‬‭ ‬میلی‭ ‬لیتر‭ ‬در‭ ‬هفته‭ (‬‮٢‬‭:‬‮١‬‭)‬

منابع

1-Andrographis paniculata in www. phytotherapies.org

‮٢‬- ‬گیاهان‭ ‬دارویی‭ ‬دکتر‭ ‬علی‭ ‬زرگری‭ ‬دوره‭ ‬‮٥‬‭ ‬جلدی‭ ‬ج‭ ‬‮٣‬‭ ‬ص‭ ‬‮٧٩٦‬‭ ‬چاپ‭ ‬چهارم‭ ‬‮٨٦٣١‬‭ ‬انتشارات‭ ‬دانشگاه‭ ‬تهران

3-Andrographis paniculata in wikipedia, the free encycolpedia

4-Bensky D, Gamble A,Chinese Herbal Medicine MateriaMedica, Eastland press, 1986, seattle p:136

5-“Species information''(http:// sun.ars-grin.gov: 8080)

6-HarrarSari:Stop a Cold in Just 12 Hours:www.goodhousekeeping.com.

7-Hancke J etal A double - blind study with a new monodrug kan Jang: Decrease of symptoms and improvements in the recovery from common colds phytotherapy Res 9:559 - 562,1995

8-Zoha Ms et al, Antifertility effect of  Andrographis  Paniculata in mice Bangladesh Med Res counc Bull 15(1):34 - 37, 1989

9-Akbarsha MA  et   al:‭ ‬“Antifertility effect of Andrographis paniculata (Nees)  in   male  albino  rat” Indian J Exp Biol 28 (5):421-426:1990

10-Burgos RA, et al,‭ ‬“Testicular toxicity assessment of Andrographis Panicalata dried extract in rats;J Ethnopharmacol 58(3):219-224,1997

11-Panosian A, Kochikian A, Gabrielian E‚ et al, Effect of Andrographis Paniculata extract on Progesterone in blood plasma of pregnant rats phytomedicine 1999 July 6(3): 157-61