شماره ۱۱۰۴

مری بارت

دکتر حسن خاجی

مری بارت

مری‌بارت (BE)، جایگزین‌شدن بافت پوششی طبیعی مری با بافتی متفاوت است، مشابه بافتی که سطح درونی روده‌ را پوشش‌‌می‌دهد. این جایگزینی بافت متاپلازی روده‌ای (Intestinal metaplasia) نامیده می‌شود.علت این عارضه‌ی نادر به‌طور‌کامل شناخته‌نشده و تنها ۱/۶ ‌تا‌ ۳‌درصد از مردم جامعه را تحت‌تأثیر قرار‌می‌دهد. بیماران دچار مری‌بارت به‌طور خفیفی درمعرض خطر ابتلا به آدنوکارسینوم مری نیز قرار‌دارند.

مطابق آمار بنیاد ملی دیابت و بیماری‌های گوارشی و کلیوی (NIDDK)، این سرطان هرسال ۰/۵درصد از افراد دچار مری‌بارت را تحت‌تأثیر قرار‌ می‌دهد. مری‌بارت به شایع‌ترین شکل در افرادی‌که دچار بیماری ریفلاکس معده به مری ‌(GERD) درازمدت هستند، دیده‌می‌شود.

 GERD بیماری است که با پس‌زدن اسید از معده به مری ایجاد شده  و سبب بروز سوزش و درد در مری می‌گردد.

علل‌:

همانند بیشتر بیماری‌ها، گروه‌های خاصی از مردم در‌معرض خطر بالاتری در ابتلا به مری‌بارت قرارمی‌گیرند.

GERD وضعیتی است که به‌شکل نزدیکی با مری‌بارت در‌ارتباط است. NIDDK تصریح‌می‌کند که بین ۵تا۱۰درصد از افراد دچار GERD به مری‌بارت  نیز مبتلا‌می‌شوند.

همچنین گروه‌های ذیل در معرض خطر ابتلای بیشتری به مری‌بارت قراردارند:

• افراد دچار اضافه‌وزن و افراد‌ چاق

• افرادی‌که درازمدت و برای بیش‌از ۵‌سال‌GERD دارند.

• افراد دچار GERD که در سنین بالای ۵۰‌سال هستند و نیاز به استفاده‌ی منظم دارو دارند.

• افرادی‌که سیگار تدخین می‌نمایند‌.‌

افرادی‌که هنگام آغاز‌GERD مزمن زیر‌۳۰‌سال سن دارند نیز می‌توانند درمعرض میزان خطر بالاتر قرارگیرند.

طبق آمار‌NIDDK، مردان ۲برابر نسبت به زنان بیشتر مبتلا به مری‌بارت می‌شوند. همچنین مردان نژاد هند و اروپایی (Caucasian) احتمال بیشتری برای ابتلا به مری‌بارت نسبت به مردان نژادهای دیگر دارند.

عوامل متعددی که می‌توانند خطر ابتلا به مری‌بارت را کاهش‌دهند طبق اعلام NIDDK به‌صورت زیر می‌باشند‌:

• داشتن عفونت ناشی‌از هلیکوباکتر‌پیلوری.

• استفاده‌ی مکرر از آسپرین یا سایر داروهای ضدالتهاب (NSAIDs)

• پیروی از رژیم‌های‌غذایی که میزان بالایی میوه، سبزی‌ها و ویتامین‌های ضروری دارند.

شناسه‌های مری‌بارت‌:

هیچ شناسه‌ی اختصاصی که در ارتباط با تغییر در بافت مری (مری‌بارت) رخ‌‌دهد، وجود ندارد. بااین‌حال، بسیاری از افراد که این عارضه در آنها تشخیص داده‌شده‌است، تنها شناسه‌های ‌GERD را تجربه‌ کرده‌اند که موارد زیر است، شامل:

• سوزش سر‌دل و سوزش در قفسه‌ی‌سینه

• دشواری در بلعیدن‌غذا

• درد قفسه‌ی‌سینه (Chest Pain)

تشخیص‌:

مطابق اعلام NIDDK، میانگین سنی تشخیص بیماری مری‌بارت ۵۵‌سال است و تشخیص نیز با معاینه‌ی مستقیم مری‌، معده و دئودنوم، به‌وسیله‌ی آندوسکوپی و با هدف درک تغییرات بافت پوششی مری با نمونه‌برداری همزمان از بافت انتهای مری صورت می‌پذیرد.

برای پزشک دشوار است تا نمونه‌هایی بگیرد که نمایانگر حقیقی بافت پوششی مری باشد. زیرا همه‌ی مناطق مری به‌وسیله‌ی مری‌بارت تحت‌تأثیر قرار‌نمی‌گیرند و درنتیجه، معمولاًً طی انجام آندوسکوپی باید دست‌کم ۸‌نمونه‌ از ۵ سانتی‌متر انتهایی مری برداشته‌شود.

در نمای ظاهری بافت نرمال نسبت به بافت متأثر از مری‌بارت، متفاوت به‌نظر‌می‌رسد. بافت نرمال رنگ‌پریده و براق (Pale& Glossy) به‌نظر‌می‌رسد درحالی‌که بافت متأثر از مری‌بارت قرمز و مخملی است.

درمان‌:

درمان مری‌بارت بسته به‌شدت تغییرات بافتی و سلامت کلی بیمار دارد.

پیگیری برای بافت بدون تغییر یا با تغییر ملایم:

• پیگیری آندوسکوپیک:

آندوسکوپی هر۳‌سال یک‌بار برای افرادی‌که هیچ تغییر بافتی ندارند و آندوسکوپی کنترل هر ۶‌ماه تا ۱‌سال بعداز اولین آندوسکوپی برای افرادی که تغییر بافت ملایم تا متوسط داشته‌اند.

• درمان دارویی برای درمان نشانه‌های GERD بطور منظم

• جراحی احتمالی روی اسفنکتر کاردیا برای جمع‌کردن کاردیا که برگشت اسید‌معده به مری را متوقف نماید (Fundoplication).

درمان مری‌بارت از درمان‌GERD جداست ولی بااین‌حال، درمان‌های ‌GERD شناسایی تغییرات بافتی را برای پزشکان آسان‌تر می‌نمایند.

درمان تغییرات شدید بافتی:

• برداشتن آندوسکوپیک (Endoscopic Resection): برداشتن سلول‌های غیرطبیعی با استفاده از آندوسکوپ می‌باشد.

• حذف بافت با امواج رادیویی (Radio frequency ablation): برداشتن بافت غیرطبیعی مری است که با حرارت ایجادشده توسط امواج رادیویی صورت می‌گیرد.

• سرمادرمانی(Cryotherapy): گذاردن مایع یا گاز سرد بر سلول‌های غیرطبیعی در یک چرخه‌ی انجماد و ذوب که سبب آسیب جدی به بافت می‌شود.

• درمان فتودینامیک: فرآیند حساس کردن سلول‌های غیرطبیعی نسبت به نور با استفاده از یک ماده‌ی‌شیمیایی فعال‌شده با نور به‌نام پروفیمر(Profimer) است. سپس یک لیزر برای تخریب این سلول‌ها به‌کار‌می‌رود.

• برداشتن مخاط ازطریق آندوسکوپی (Endoscopic mucosal resection): برداشتن بافت بارت توسط بلندکردن و برداشتن آن با آندوسکوپ می‌باشد که گاهی این روش می‌تواند در ترکیب با درمان فتودینامیک به‌کار‌رود.

• ازوفاژکتومی: برداشت جراحی نواحی غیرطبیعی مری و سپس مری با استفاده از بخش‌هایی از معده یا روده‌ی‌کوچک بازسازی (جایگزین)می‌شود.

در درمان دارویی، داروهایی که توسط پزشکان برای درمانGERD توصیه می‌گردند شامل دسته‌ای از داروهای شناخته‌شده تحت‌عنوان مهارکننده‌ی پمپ‌پروتون‌(PPI) هستند که شامل امپرازول، لنسوپرازول، پنتوپرازول و اِسموپرازول می‌باشند.

تغییرات در شیوه‌ی‌زندگی:

تغییرات حتمی در شیوه‌ی ‌زندگی باید انجام‌شود تا نشانه‌های GERD کاهش‌یابد:

• حفظ یک وزن سالم

• اجتناب از پوشیدن لباس‌های تنگ

• ترک‌سیگار و الکل

• اجتناب از دولاشدن، خم‌شدن یا دراز‌کشیدن پس‌از مصرف وعده‌های غذایی

• بالا‌بردن سرِ تخت 15تا20 cm3 با استفاده از قرار‌دادن بلوک‌های چوبی زیر پایه‌های بالایی تخت‌خواب

• عدم مصرف غذاهای روغنی و چرب که می‌توانند آغازگر و تشدیدکننده‌ی نشانه‌های‌GERD باشند.

مصرف برخی‌از انواع مواد‌غذایی و نوشیدنی نیز سبب آغاز GERD می‌شوند و با حذف موادی که در زیر بدان اشاره‌می‌شود می‌توان نشانه‌های ‌GERD را کاهش‌داد:

• غذاهای چرب

• قهوه

• شکلات

• نعناع نوع فلفلی (Peppermint‌)

•غذاهای روغنی

• غذاهای ادویه‌دار و تند

• گوجه‌فرنگی و محصولات ساخته‌شده از گوجه‌فرنگی

• نوشیدنی‌های الکلی

با‌مصرف وعده‌های‌غذایی کوچک و مکرر؛ به‌جای‌ ۳ ‌وعده‌ی غذایی حجیم (پنج یا شش وعده با حجم کم).

همیشه بهتراست بیماران با شناسه‌های‌‌GERD، مشکلات و پرسش‌های خود را در‌مورد طول ‌درمان و احتمال بروز بدخیمی در مری‌‌بارت با پزشک خود مطرح نمایند تا اقدام درمانی صحیح و به‌موقع انتخاب و اجرا گردد.

 

تعداد بازدید : 2305

ثبت نظر

ارسال