شماره ۱۰۹۱

تصویرسازی چشمی ـ ذهنی در MS

دکتر حسین شهبازی - نورولوژیست

بیماران مبتلا به MS عودکننده ـ اُفت‌کننده‌‌(RR-MS) که از متداولترین شکل این بیماری ‌می‌باشد، بیشتر در دو‌عملکرد عصبی ـ روانشناختی (Neuropsychological) یعنی حافظه‌ی خودزندگی‌نامه‌ای (Autobiographical Memory:AM)و تفکرهای‌نامنسجم آینده‌ (Episodic Future Thinking:EFT) اختلالاتی دارند که بر‌کیفیت زندگی آنها تأثیر می‌گذارد و در همین راستا محققان طی بررسی‌های صورت‌گرفته، دریافتند که تمرین در حوزه‌ی تصورات‌بصری ـ ذهنی (Mental Visual Imaginary) برای بیماران مبتلا به‌RR-MS، عملکرد‌AM/EFT را بهبود می‌دهد.

AM قابلیت یادآوری حوادث شخصی دقیق دریک مکان یا محدوده‌ی زمانی خاص را تسهیل‌می‌کند وEFT فرد را قادر می‌سازد تا حوادث دقیق شخصی آینده را آنطور تصور‌کند که ممکن‌است اتفاق بیافتند. وقتی‌AM یا‌EFT آسیب‌می‌بیند، بیماران در زندگی روزانه دچار مشکل‌می‌شوند.عملکردهای متعددی به AM نسبت داده شده‌اند؛ مثلاً نقش آن در ساخت احساس منیّت فرد (Self Temporally Extended) که به‌صورت جسمانی بسط یافته، تکامل روابط‌اجتماعی جدید و پرورش روابط موجود و عملکردی هدایتگر در‌حالتی‌که گذشته مبنایی برای هدایتِ رفتارهای حال و آینده است.

در‌کل، AM در هر‌زندگی فردی، فرآیندی مرکزی را تشکیل می‌دهد. EFT در مهارت‌های رویارویی، دستیابی به هدف، پیاده‌سازی اهداف و در حس تداوم شخصیتی در‌طی زمان نقش دارد.

برنامه‌ی Mental Visual Imaging)MVI) برای بهبود‌AM/EFT بیماران بر قابلیت ساخت ذهنی صحنه‌ها تکیه می‌کند و به جزئیات از دید چشم ذهن (Mind’s eye) توجه خاصی دارد. بیماران شرکت‌کننده در ۶جلسه‌ی ۲ساعته‌ی‌MVI به‌صورت ۱‌یا‌۲جلسه در هفته (بر‌اساس اینکه بیمار تا چه‌حد در دسترس باشد) شرکت‌می‌کنند. این برنامه از ۴مرحله تشکیل می‌شود (همراه با تمرینات تجسم ذهنی که بتدریج  دشوارتر می‌شوند) و در‌طی این جلسات، عصب ـ روانشناس (Neuropsychologist) حاضر در جلسه به‌صورت مستمر بیمار را راهنمایی نموده (تا‌حد‌ لزوم) و پرسش‌هایی را مطرح می‌کند تا بیمار از ابعاد عمومی گرفته تا ابعاد جزئی‌تر را به‌یاد‌آورد و «رویکرد قیفی» (Funnel-Approch) را می‌پذیرد و می‌آموزد تا به‌صورت متوالی کار کند.

۴۰‌بیمار‌RR-MS در‌این کارآزمایی شرکت‌کردند و همگی درمان دارویی منظمی دریافت می‌کردند و با معاینه‌ی بالینی، پیشرفت بیماری در آنها ارزیابی می‌شد. همه‌ی شرکت‌کنندگان با استفاده‌از‌ MRI  از‌نظر ناهنجاری‌های مغزی نیز ارزیابی شدند تا تأیید شود که آیا نشانه‌های قابل‌توجه تحلیل‌رفتگی(Atrophy) مغزی وجود دارند یا خیر.

پس‌از مشخص‌شدن جایگاه مبنایی (Baseline) برای هر‌بیمار، AM‌‌ و‌EFT با استفاده‌از نسخه‌ای سازگار‌‌شده از مصاحبه‌ی خودزندگی نامه‌ای برآورد شدند. بیماران به ۳گروه تقسیم‌شدند که به‌ترتیب تمرین MVI (گروه آزمایشی) و درمان کلامی دروغین (گروه شاهد کلامی) دریافت نمودند و گروه‌ سوم هیچ درمانی (گروه پایندگی) دریافت نکردند. با استفاده از گروه‌های شاهد و پاینده، قصد داشتیم تا تأثیرات یادگیری آزمون و مراقبت حذف شوند.

تفسیرهای بیمار درباره‌ی برنامه‌ی ‌MVI در‌طی این بررسی جمع‌آوری شد که به احساس کلی‌تری از اعتماد‌به‌نفس در زندگی و سطح بالاتری از کنترل و شور و نشاط اشاره داشت.

به‌طور‌خلاصه، یافته‌ی عمده‌ی این ارزیابی این است که آسیب در AM‌و‌EFT با یک برنامه‌ی آسان‌سازی (Facilitation Program)، به‌صورتی کارآمد بهبود می‌یابد و رویکرد‌MVI‌‌، در ظاهر به‌راحتی دراین‌برنامه تلفیق‌شده و به ایجاد مزایای زیادی در عملکرد زندگی روزمره‌‌ی بیماران منجر ‌می‌گردد.

محققان امیدوارند که این ارزیابی و نتایج ثمربخش آن سبب تشویق انجام تحقیقات بیشتر در زمینه‌های بالینی شده‌ی دیگری گردد.

 

تعداد بازدید : 817

ثبت نظر

ارسال