اپیدمیولوژی سرطان شامل بررسی عواملی است که روی سرطان مؤثر هستند تا راهی جهت پیداکردن علت آن باشد. از روش‌های اپیدمیولوژیک جهت پیداکردن علت سرطان استفاده‌شده و همچنین راه‌های درمان آن از این روش مشخص‌می‌شود. اپیدمیولوژی علمی است که تشخیص زودرس سرطان را مزیت نمی‌داند. همانطورکه در‌مورد سرطانپروستات و تست PSA به‌صورت اسکرینینگ این مسأله ثابت‌شد که تشخیص زودرس سرطانپروستات همیشه به نفع بیمار نیست.
بررسی اپیدمیولوژیک (Observational Epidemiological Studies) ارتباط بین عوامل خطر و سرطان‌های خاص را نشان‌می‌دهد.
مهمترین عامل خطر سن است. یعنی اگر طولانی‌تر زندگی کنیم، دیر یا زود دچار سرطان می‌شویم. بعضی از سرطان‌ها مانند سرطان‌‌بیضه در ابتدای زندگی به حداکثر شیوع می‌رسند که علت آن معلوم نیست. با افزایش سن احتمال بعضی از سرطان‌ها زیاد می‌شود ازجمله سرطان پروستات که سرعت افزایش آن بیشتر از سرعت افزایش سرطان مغز است.
حدود یک‌سوم از علل سرطان‌ها در جهان قابل‌پیشگیری هستند ازجمله:
• سیگار: که با سرطان ریه، دهان، گلو و... همراه است.
• مصرف الکل: که با افزایش احتمال سرطان دهان،پستان، کبد و سایر سرطان‌ها همراه است.
• رژیم‌غذایی: با کمبود میوه و سبزیجات.
• فعالیت فیزیکی کم: که با سرطان‌کولون (روده‌‌ی‌بزرگ)، پستان و... همراه است.
• چاقی: که با سرطان‌های کولون، پستان، اندومتریوم و... همراه است.
• تماس جنسی که ویروس پاپیلوم انسانی را منتقل‌کند: که موجب سرطان دهانه‌ی رحم و سرطان ناحیه‌ی مقعد می‌شود.
• هورمون‌درمانی: که موجب سرطان‌پستان می‌شود.
• سایر عوامل: شامل در تماس‌بودن با اشعه‌های یونیزان و تابش اشعه‌ی ماورای‌بنفش و سایر عوامل شغلی و تماس با مواد‌شیمیایی است.مردان ۲برابر زنان عوامل قابل‌پیشگیری از سرطان را دارند.
سالانه حدود ۲۰۰هزار تَن در جهان به‌علت سرطان حاصل از تماس در محل‌کار فوت می‌کنند. تماس با آزبست در محیط‌کار موجب سرطان پرده‌ی جنب ریه و مزوتلیوما و پرده‌ی صفاق در میلیون‌ها کارگر می‌شود. همچنین لوکمیا به‌علت تماس با بنزن در محیط‌کار می‌باشد. درحال‌حاضر بیشتر سرطان‌ها به‌علت عوامل محیط‌کار در کشورهای پیشرفته می‌باشد. مثلاً در آمریکا حدود۲۰هزار مرگ و ۴۰هزار مورد جدید سرطان به‌علت عوامل محیط‌کار درسال ایجاد می‌شود.
در آمریکا سرطان دومین علت مرگ‌ومیر بعداز عوامل قلبی‌وعروقی است. در‌حالی‌که در بسیاری‌از کشورهای جهان‌سوم این عامل بعداز عوامل عفونی و حوادث و سوانح قرار‌می‌گیرد. با کنترل مالاریا و سل در بسیاری‌از کشورهای جهان‌سوم، سرطان به‌عنوان علت اولیه‌ی مرگ به صدر نزدیک می‌شود. به‌عنوان‌مثال در شرق مدیترانه احتمال مرگ به‌علت سرطان در ۱۵سال آینده حدود ۱۰۰تا ۱۸۰درصد افزایش‌می‌یابد که به‌علت کنترل عفونت‌ها و کاهش مرگ در دوران کودکی است.درنقاط مختلف سرطان‌ها متفاوت می‌باشند ازجمله: در غرب سرطان سلول‌های کبدی (هپاتوسلولار کارسینوما) نادر است ولی در چین و کشورهای اطراف آن شایع‌تر است که شاید به‌علت شیوع هپاتیتB و وجود آفلاتوکسین باشد. همچنین با شیوع مصرف سیگار، احتمال سرطان‌ریه در بعضی کشورها درحال افزایش است.
در هند احتمال مرگ بر اثر سرطان از‌سال ۲۰۱۲تا ۲۰۱۴ حدود ۶درصد رشد داشته است.
در کانادا از سال ۲۰۰۷ سرطان عامل اولیه‌ی مرگ با حدود ۲۹/۶درصد از علل مرگ‌ومیر می‌باشد و علل قلبی‌وعروقی با ۲۱/۵درصد بعداز آن قراردارد و سرطانپروستات در مردها و سرطان‌پستان در زنان عامل اولیه‌ی سرطان می‌باشد.
در آمریکا سرطان عامل ۲۵درصد از مرگ‌ها می‌باشد که ۳۰درصد از آنها را سرطان ریه تشکیل می دهد. در سال اول زندگی، شیوع سرطان۲۳۰مورد در هر‌میلیون است که شایع‌ترین آن مزوبلاستوما است ولی شیوع در همه‌ی سنین ۴۶۰در صدهزار مرد و زن درسال است که نیمی‌از کل سرطان‌ها را سرطانپروستات و پستان و کولورکتال تشکیل‌می‌دهد.در کشورهای پیشرفته از هر سه فرد یک تَن در‌طول زندگی سرطان می‌گیرد و اگر این فرد زنده بماند، از هر نه فرد یک‌تن سرطان دوم نیز می‌گیرد که به‌نظر می‌رسد همان عواملی که فرد را مستعد سرطان اول می‌کند، سرطان‌دوم را نیز ایجاد می‌کند. مانند ژنتیک فرد، مصرف سیگار، الکل، چاقی و تماس‌های محیطی. البته گاهی مصرف داروها برای درمان سرطان اول و رادیوتراپی، خود باعث سرطان دوم می‌شود.
لوسمی شایع‌ترین علت سرطان درکودکان۱تا۴سال است و به‌دنبال آن سرطان سیستم عصبی مرکزی نوروبلاستوما و سپس تومور ویلمز و لنفومای غیر‌هوچکینی.
شایع‌ترین سن سرطان در کودکان، سن شیرخواری است که نوروبلاستوما با ۲۸درصد شایع‌ترین آنها است و در درجه‌ی بعدی شیوع، لوسمی و سپس سرطان‌های دستگاه عصبی مرکزی قراردارد.
ثبت نظر