شماره ۱۰۶۶

پیامدهای بلوغ زودرس پس از درمان با GnRh (سه) (بخش پایانی)

دکتر ایرج ایرانزاد - فوق تخصص غدد کودکان

 وضعیت روانی‌ ـ اجتماعی:

از بیماران درخواست شد تا وضعیت خود را در‌مورد کیفیت زندگی ارزیابی کنند.

تمامی بیماران عزت‌نفس بالا داشتند و هیچ‌یک در هنگام مصاحبه مشکل جدی نداشت. هیچ‌یک بی‌کار نبودند یا از سیستم تحصیلی  اخراج نشده بودند. یک بیمار دوره‌ای از بولیما را گزارش‌داد و دیگری نشانه‌ای از آنورکسیا را درگذشته عنوان‌کرد.

بحث:

این پژوهش پیامدهای حاصله از درمان دراز‌مدت با depot triptorelin  در ۵۰ خانم جوان که دچار CPP بودند را توسط یک گروتکل مشتمل‌بر‌FH‌، تناسب اندام، ترکیب بدنی، BMD و عملکرد تولید‌مثلی بررسی نمود. تاکنون چنین پژوهش جامعی در‌گروه مشابهی از بیماران صورت نگرفته است.

FH:

حدوداً ۸۰‌درصد از بیماران ما به FH درون محدوده‌ی TH خود رسیدند. PAH اولیه پیش‌از درمان در 28 تَن از ۵۰ بیمار در محدوده‌ی TH بود (۵۶‌درصد)‌. از میان ۱۱بیماری که به محدوده‌ی TH خود نرسیدند، ۹ بیمار از ابتدای پژوهش دارای PAH پایین‌تر از محدوده‌ی‌TH بودند. در آن بیمارانی‌که پیش‌بینی قد اولیه‌ی  آنها کمتر از محدوده‌ی‌TH بود، بهبود BA اولیه‌ی بالا و عدد SD قدی کم برای BA مشاهده‌شد که شامل FH بود. اما‌60‌درصد از این گروه به‌یک FH در محدوده‌ی پتانسیل ژنتیکی قد خود رسیدند. تنها ۲بیمار که PAH اولیه‌ی آنها در درون محدوده‌ی‌TH قرار‌داشت، FH کمتر از محدوده‌ی TH داشتند. بنابراین درمان با آگونیست‌های GnRH سبب شد تا در بیشتر بیماران، پتانسیل قدی آنها در محدوده‌ی تعیین‌شده‌ی ژنتیکی حفظ‌شود و FH آنها در‌مقایسه با TH در بیمارانی‌که‌ PAH اولیه‌ی نامطلوب داشتند بهبود یابد.

تلاش‌های گسترده‌ای صورت‌ گرفته است تا گروه‌هایی از بیماران که از افزایش قد و FH قابل‌قبول سود می‌برند شناسایی شوند. سنی که CPP در بیمار رخ‌می‌دهد و آغاز درمان، از عوامل پیش‌بینی‌کننده‌ی مهم در‌نتیجه‌ی FH می‌باشد. محققی به‌نام Paul etal نشان‌داد دخترانی که درمان در آنها پیش‌از CA پنج ساله آغاز‌شد، به HF حدود ۷/۷‌±‌۱۶۴/۳ رسیدند و برعکس در بیمارانی که بیش‌از ۵ سال از CA آنها گذشته بود تنها به یــک FH در حدود cm۱۵۷/۶±‌۶/۶ رسیدند.

FH‌های cm ۱۶۰/۴ و cm ۱۵۷/۵ به‌ترتیب در دختران کوچک‌تر و بزرگ‌تر از ۶ ‌سال از بروز بلوغ مشاهده شد. این نتایج  FH در‌حد قال‌توجهی متفاوت نبود. اعتبار این گزارش با آمارهایی که Kletter و  همکارانش از آمارهای جمع‌آوری شده‌ی ناهمگون از مراکز متعدد آمریکایی و اروپایی به‌دست‌آورده بودند، مطابقت داشت.

ما بیماران خود را بر‌اساس سن بروز نشانه‌ها‌ی بلوغ آنالیز کردیم و آنها را به زیر‌گروه‌های‌III (نشانه‌های بلوغ پیش‌از 5‌سالگی) و زیر‌گروه IV (نشانه‌های بلوغ پس‌از ۵ سالگی) تقسیم نمودیم.

FH در‌حد قابل‌توجهی میان زیرگروه‌III و‌IV تفاوت نداشت‌.  اما ۵۸درصد از بیماران زیر‌گروه III که PAH آنها کمتر از محدوده‌ی‌TH بود، به یک FH در محدوده‌ی‌TH خود رسیدند. زیر‌گروه III افزایش قد کاملاً زیادی (cm۱۲/۲± ۱۰/۷) نسبـت به زیـــر‌گروه (IV‌ (cm۳/۹±‌۷/۸ نشان‌داد. این یافته‌ها مطابق با یافته‌های ‌paul و همکارانش است که دریافتند استفاده از مقدماتی از آگونیست‌های GnRH کوتاه اثر و پس‌از آن آگونیست‌های‌depot GnRH موجب می‌گردد تا افزایش قد زیادی در گروه بیماران جوان به‌دست‌آید. بر‌خلاف آن، Carel etal که از depot triptorelin استفاده‌کرده بود، افزایش قد بهتری در ۱۶‌بیمار مؤنث که در آغاز بلوغ کمتر‌از ۶‌سال سن داشتند، مشاهده ننمود. علاوه‌بر‌این‌، بیماران در 2‌زیرگروه دیگر نیز بررسی شدند که عبارت بودند از PAH اولیه‌ی درون و یا پایین‌تر از محدوده‌ی THفردی.

کاملاً مشخص شده‌است بیمارانی‌که پیش‌آگهی قدی آنها در ابتدای درمان پایین‌تر از TH (زیر‌گروه‌I) و جثه‌ی آنها برای‌BA پیشرفته‌ی خود کوتاه است، از درمان با depot GnRH فایده‌ی بسیار زیدی می‌برند و متوسط افزایش قدی آنها cm ۸/۷±‌۹/۶ خواهد بود. اما در زیر‌گروه‌II (با‌PAH اولیه‌ی درون محدوده‌ی ‌TH) قد بیماران تنها ۷/۳‌±‌۲/۳ افزایش می‌یابد. FH در زیر‌گروه‌I به‌طرز قابل‌توجهی بالاتر از PAH اولیه بود، در‌حالی‌که FH در زیر‌گروه‌II‌ با ‌PAH تفاوت چندانی نداشت. توزیع سنی در زمان بروز CPP، در دو‌گروه مشابه بود (0/159‌=‌P).

بنابر‌این ما چنین نتیجه گرفتیم که سن بروز CPP، پیشرفت سن استخوانی اولیه و کمبود پتانسیل قدی اولیه در‌مقایسه با TH، عوامل سرنوشت‌سازتری برای پیش‌بینی آن است که بیمار از درمان با آگونیست‌های depot triptorelin سود می‌برند یا خیر.

تناسب اندام:

از لحاظ سابقه، گروهی از بیماران‌که به‌CPP مبتلا بودند و تحت‌درمان قرار‌نداشتند دارای علامت مشخصه‌ی عدم‌تناسب اندام بودند و در‌مقایسه با طول نرمال تنه، دست‌و‌پای کوتاه داشتند. برعکس، بیماران ما که با آگونیست GnRH درمان شده بودند، به یک عدد SD متوسط از نسبت SH/LLL در محدوده‌ی نرمال رسیدند. تنها ۲ ‌تَن از ۴۰بیمار (۵درصد) عدم‌تناسب بدنی را نشان‌دادند (۲/۷+ و عدد‌۳/۴+). بنابــراین درمان با آگونیـست depot GnRH از بروز عدم‌تناسب اندام در تعداد زیادی از بیماران مبتلا به CPP جلوگیری می‌نماید.

عملکرد تناسلی:

تحقیقات ما، گزارش‌های قبلی در‌مورد اینکه ساپرس هورمونی ایجاد‌شده توسط آگونیست GnRH کاملاً برگشت‌پذیر است را تصدیق نمود. قاعدگی در تمام بیماران پس‌از اتمام دوره‌ی درمانی به‌طور خود‌به‌خودی آغاز‌شد.

محققان دیگر مشاهده نموده‌اند که حجم تخمدانی بیشتر دختران نرمال گشته و از لحاظ اندازه‌، قابل قیاس با سایز تخمدان‌های زنان کاملاً بالغ شده‌است. شیوع بزرگی تخمدان در گروه بیماران ما ۲۰/۵درصد بود. اما تنها ۶درصد از بیماران دارای بیش‌از ۱۰میکروکیست تخمدانی بودند. در زنان سالم و بدون‌علامت، شیوع PCO به میزان ۲۳درصد بود. داده‌های مقالات در‌مورد بروز PCO در بیماران‌CPP کاملاً آشفته است. محققی به‌نام‌Boepple مشاهده کرد که پس‌از درمان بیماران با آگونیست GnRH، حدوداً نیمی‌از آنها به PCO مبتلا شــدند و Bridges etal گزارش‌داد در‌طی درمان با آگونیست GnRH شیوع 24‌درصدی PCO در‌مقایــسه با گروه کنتــرل وجود دارد، امـا KaeB Jensen etal هیچ‌گونه PCO را پس‌از درمان با آگونیست‌های GnRH مشاهده نکرد. در بیماران مبتلا به‌CPP، بروز سندرم PCO پس‌از درمان با آگونیست‌های GnRH یعنی طبق تعریف؛ ارتباط هایپرآندروژنیست با سیکل‌های مزمن بدون تخمک‌گزاری در زنانی که هیچ‌گونه بیماری زمینه‌ای غدد آدرنال یا هیپوفیز ندارند، تاکنون مورد ارزشیابی قرار نگرفته است. ما هیچ‌گونه افزایش بروز سندرم PCO در‌گروه خود (تنها یک بیمار) درمقایسه با زنان سالم نیافتیم.

BMD:

کاهش قابل‌توجه در میزان BMD طی درمان با آگونیست‌های طولانی اثر nRHG، در زنانی‌که اندومتریوزیس داشتند و مردانی که به هایپرپلازی خفیف پروستات مبتلا بودند مشاهده شد. در کودکانی که CPP بودند، چندین تحقیق نشان‌داد که BMD با افزایش سن افزایش می‌یابد. اما یک BMD کم برای BA پیش‌از درمان نیز مشاهده شد. BMD متوسط Lumbar spine از متوسط نرمال برای‌CA در بیماران مبتلا به CPP که تحت‌درمان نبودند و در محدوده‌ی سنی ۶/۰ تا ۱۱/۳‌سال قرار‌داشتند، بیشتر بود اما هنگامی‌که با BA تنظیم‌شد کاهش‌یافت.

برخی محققان هیچ‌گونه تغییر قابل‌توجهی در‌طی درمان مشاهده ننمودند، در‌حالی‌که محققان ایتالیایی کاهش قابل‌توجهی را مشاهده کردند.

یافته‌های ما از BMD نرمال برای سن در منطقه‌ی Lumbar spine و گردن فمور، اطلاعات پیشین درمورد گروه کوچکی از بیماران در سن پاییــن‌تر را تأییـد می‌کنــد. (۱/۰±‌۱۳/۴‌سال). تحقیقات ما روی بیماران CPP که سن متوسط آنها (۲/۶±‌۱۶/۷‌سال) نزدیک به سن فیزیولوژیکی پیک توده‌ی استخوانی است، نشان‌داد که درمان درازمدت با آگونیست depot GnRH باکاهش متوسط‌BMD همبستگی ندارد. باید ذکر‌شود که ۱۵درصد و ۷/۵درصد از بیماران ما در Lumbar spine و گردن‌فمور به‌ترتیب دارای عدد ۱/۰- SD و ۲/۵- برای‌BMD بودند (استئوپنی).

اما اهمیت پیش‌آگهی جایگاه اندازه‌گیری در ایجاد استئوپروزیس در‌این محدوده‌ی سنی نامعلوم است.

مجدداً اطمینان‌داده می‌شود که هیچ‌یک از بیماران استئوپروتیک نبودند.

ترکیب بدن:

بیمارانی‌که به‌CPP مبتلا هستند نسبت به دختران هم سن خود چاق‌تر می‌شوند و برخی‌از محققان متوجه شده‌اند افزایش چاقی درطی دوره‌ی درمان، بیشتر از افزایش وزن ایجاد‌شده در دختران طبیعی است. عدد متوسط SD BMI بیماران ما پیش‌از درمان، افزایش یافت اما درطی درمان تغییر چندانی نکرد. مشخص شده‌است که BMI تخمین نسبتاً نادقیقی از توده‌ی چربی بدن می‌دهد. میزان توده‌ی چربی بدن در FH که از‌طریق روش دقیق‌تر D×A به‌دست‌آمده، در بیماران ما ۳۷درصد بود که تقریباً دو برابر توده‌ی چربی در دختران سالم در مرحله‌ی ۵ Tanner بود. بنابراین چاقی یک مشکل رایج در‌بین دختران مبتلا به CPP است. اما به‌نظر نمی‌رسد چاقی توسط درمان با آگونیست‌های GnRH بدتر شود.

ما چنین نتیجه گرفتیم که درمان درازمدت بیماران‌CPP با آگونیستdepot GnRH (تریپتورلین) FH را بهتر می‌کند و پتانسیل قدی را حفظ نموده و از عدم‌تناسب نامطلوب بدن جلوگیری به‌عمل می‌آورد. به‌طور شاخص، بیماران جوان که تخمین قدی اولیه‌ی پایینی داشتند بیشترین فایده را بردند.هیچ‌گونه تأثیرمنفی روی BMD و عملکرد تناسلی مشاهده نشد. مشاهدات ما در زمینه‌ی حجم افزایش یافته‌ی تخمدان‌ها قابل ذکر است و به‌سختی می‌توان آن را تفسیر نمود. پژوهش‌های بیشتری لازم است تا این یافته را ‌مورد تأیید قرار‌دهد. به‌نظر‌می‌رسد وضعیت کلی روانی، اجتماعی و کیفیت زندگی در محدوده‌ی نرمال باشد.

تعداد بازدید : 1284

ثبت نظر

ارسال