شماره ۱۰۴۷

بن‌یاخته‌های سالم و ترمیم زخم قرنیه

دکتر کریم پناهی‌راد - چشم

طبق آزمایش‌های انجام‌شده روی مدل‌های موش توسط محققان دانشکده پزشکی در دانشگاه پیتسبورگ، درمان تاری کورکننده یک زخم در قرنیه ممکن‌است به‌سادگی رشد دادن بن‌یاخته‌های برداشته شده از یک بیوپسی کوچک از چشم سالم بیمار و سپس قراردهی آن در ناحیه جراحت باشد. این یافته‌ها که در مجله Science Translational Medicine منتشر‌شده، می‌تواند نجات‌دهنده بینایی میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا باشد و نیاز به پیوند قرنیه را کاهش دهد.  

بنابر اعلام موسسه‌ی‌ سلامت ملی چشم که بخشی‌از مؤسسه‌ی ‌ملی سلامت است، بیماری‌های عفونی قرنیه در سراسر جهان، بینایی بیش‌از 25‌میلیون نفر را درمعرض خطر قرار‌می‌دهد و بیش‌از 6‌میلیون نفر از آنها را نابینا می‌کند. به‌گفته‌ی جیمز ال فاندربرگ محقق ارشد و استاد چشم پزشکی دانشگاه پیتسبورگ و دستیاری لوئیز جی فاکس مدیر مرکز احیای بینایی (UPMC) و دانشگاه پیتسبورگ که یک برنامه‌ی مشترک بین مرکز چشم (UPMC) و موسسه‌ی‌پزشکی احیاکننده‌(Institute for Regenerative Medicine) مک‌گوآن انجام دادند، تراما یا آسیب‌هایی مانند سوختگی نیز یکی‌از دلایل عمده‌ی جراحت قرنیه محسوب می‌شوند.

دکتر فاندربرگ می‌گوید: قرنیه دریچه‌ای زنده‌ است به‌سوی جهان و آسیب دیدن آن به تارشدن یا مات‌شدن قرنیه می‌انجامد که دیدن را مشکل یا غیرممکن می‌سازد. بدن به طور معمول با ساخت بافت اسکار (جوشگاهی) به جراحات قرنیه پاسخ می‌دهد. ما دریافتیم که رساندن بن‌یاخته‌ها، بازتولید بافت سالم قرنیه را آغاز می‌کند و تا زمانی‌که محل زخم شفاف و صاف شود آن را ادامه می‌دهد.

دکتر سایان‌باسو محقق مسئول این مطالعه که یک جراح قرنیه در موسسه چشم ال. وی. پراساد در حیدرآباد هند است به آزمایشگاه دکتر فاندربرگ در پیتسبورگ پیوست. دکتر باسو پیش‌از آن تکنیکی را جهت به‌دست‌آوردن بن‌یاخته‌های چشم از بیوپسی‌های کوچک در سطح چشم از ناحیه‌ای بین قرنیه و اسکلرا به‌نام لیمبوس ابداع‌کرده بود. خروج بافت از این ناحیه به‌سرعت و با درد و ناراحتی کم و بدون اختلالی در بینایی ترمیم شد. پس‌از جمع‌آوری بیوپسی‌ها در بانک اهدا‌کنند‌گان چشم، این تیم تعداد سلول‌ها را در یک ظرف کشت با استفاده از سرم انسانی جهت تغذیه‌ی آنها افزایش دادند. آنها تست‌های متعددی را برای ثابت کردن اینکه این سلول‌ها به‌واقع بن‌یاخته‌های قرنیه هستند انجام دادند.

دکتر باسا می‌گوید: استفاده از سلول‌های چشم سالم خود بیماران برای این منظور می‌تواند به‌ما اجازه دهد تا از مرحله‌ی نگرانی‌های مربوط به رد پیوند عبور کنیم. این کار به خصوص در مناطقی که بانک بافت قرنیه برای پیوند وجود ندارد بسیار یاری‌رسان است.  

این تیم سپس بن‌یاخته‌های انسان را روی یک موش که به آسیب قرنیه دچار شده بود تست کرد. آنها از ژل فیبرین یا همان پروتئین یافت‌شده در لخته‌های خون که به‌طور رایج به‌عنوان چسباننده در جراحی استفاده می‌شوند برای چسباندن سلول‌ها به محل جراحت استفاده کردند. آنها دریافتند که قرنیه‌ی آسیب‌دیده موش‌ها التیام یافت و طی 4 هفته پس‌از درمان دوباره شفاف شد، درحالی‌که بینایی موش‌هایی که درمان نشده بودند همچنان در همان وضعیت تار باقی‌ماند.   

به‌گفته‌ی دکتر فاندربرگ حتی در‌سطح میکروسکوپی نیز ما نمی‌توانیم تفاوت بین بافت‌هایی که با بن‌یاخته‌ها درمان شدند را با بافت قرنیه سالم بیان نماییم.

ما همچنین از دیدن اینکه بن‌یاخته‌ها، سلول‌هایی فراتر از مجاورت محل قرارگیری خود را نیز وادار به ترمیم کردند شگفت‌زده شدیم. این نشان می‌دهد که این سلول‌ها، عوامل تولید کننده‌ای هستند که بازسازی را در نقاطی غیر از محلی که بافت از بین رفته است نیز توسعه می‌دهند.

کار گروهی او در حیدر آباد چیزی فراتر از یک بررسی آزمایشی کوچک بود که طی آن گروهی بیمار با بن‌یاخته‌ی قرنیه خودشان درمان شدند.  

تعداد بازدید : 980

ثبت نظر

ارسال