بروز بالینی این اختلال متابولیک، غالباً ابتدا در نوزادان دیده می‌شود و با تغذیه‌ی ضعیف، استفراغ، تاکی‌پنه، اسیدوز، هیپرآمونمی، کتوزیس، کتونوری، تحریک‌پذیری و تشنج یا هیپوتونی و خواب‌آلودگی مرضی(lelhargy) خود را نشان‌می‌دهد، یافته‌هایی که از جهاتی نشانه‌ی سیتی‌سمی نوزادی هستند. اسیدمی آلی شامل انواع بیماری اسیدمی‌های گلوتاریک، ایزووالریک، پروپیونیک، متیل‌مالونیک، متیل‌کروتونیک و مِوالونیک، بیماری ادرار شربت افرا (maple syrup urine disease)، کمبود زنجیره‌ی میانی آسیل دهیدروژناز، اسیداوری‌های فرمی‌مینوگلوتامیک و غیره است.
بروز بالینی این اختلال متابولیک، غالباً ابتدا در نوزادان دیده می‌شود و با تغذیه‌ی ضعیف، استفراغ، تاکی‌پنه، اسیدوز، هیپرآمونمی، کتوزیس، کتونوری، تحریک‌پذیری و تشنج یا هیپوتونی و خواب‌آلودگی مرضی(lelhargy) خود را نشان‌می‌دهد، یافته‌هایی که از جهاتی نشانه‌ی سیتی‌سمی نوزادی هستند. اسیدمی آلی شامل انواع بیماری اسیدمی‌های گلوتاریک، ایزووالریک، پروپیونیک، متیل‌مالونیک، متیل‌کروتونیک و مِوالونیک، بیماری ادرار شربت افرا (maple syrup urine disease)، کمبود زنجیره‌ی میانی آسیل دهیدروژناز، اسیداوری‌های فرمی‌مینوگلوتامیک و غیره است.
توضیح:
واژه‌ی «اسیدمی آلی» یا «اسیداوری آلی» (organic aciduria(OA، برای گروه متنوعی از اختلالات متابولیک به‌کار می‌رود که با دفع اسیدهای آلی غیرآمینه، مشخص می‌شوند. اغلب اسیدمی‌های آلی از اختلال مرحله‌ی خاصی در کاتابولیسم اسید آمینه، معمولاً به‌خاطر فعالیت ناقص آنزیم، ناشی می‌شوند. این مسأله منجر به جمع‌شدن اسیدهای آلی در مایعات بیولوژیکی (خون و ادرار) می‌شود که به‌نوبه‌ی خود به‌هم‌ریختگی‌هایی در تعادل اسید ـ باز ایجاد می‌کند و موجب تغییراتی در مسیرهای متابولیسم رابط می‌شود.
اسیدمی متیل‌مالونیک زمانی رخ می‌دهد که فعالیت متیل‌مالونیل‌کوآنزیمA موتاز، (متیل‌مالونیل‌کوآنزیمA موتاز)، در مسیر تجزیه‌ی ایزولوسین، والین، متیونین و ترئونین، ناقص باشد. اسیدمی پروپیونیک زمانی اتفاق می‌افتد که فعالیت پروپیونیل کوآنزیمA کربوکسیلاز، در مسیر تجزیه‌ی ایزولوسین، والین، متیونین و ترئونین، ناقص باشد. اسیدمی ایزووالریک زمانی اتفاق می‌افتد که فعالیت ایزووالریل کوآنزیمA دهیدروژناز، در مسیر تجزیه‌ی لوسین ناقص باشد.
اسیدمی گلوتاریک تیپ I، زمانی رخ‌می‌دهد که فعالیت گلوتاریل کوآنزیمA دهیدروژناز، در مسیر تجزیه‌ی لیزین، هیدروکسی‌لیزین و تریپتوفان ناقص باشد. کمبود تری‌هیدروکسی تری‌متیل‌گلوتاریل کوآنزیم A لیاز (HMG-CoA)، زمانی اتــفاق می‌افتــد که فعالیت HMG-CoA لیاز، در مسیر تجزیه‌ی لوسین، باشد. کمبود تری‌متیل‌کروتونیل کوآنزیمA کربوکسیلاز، زمانی اتفاق می‌افتد که فعالیت تری‌متیل‌کروتونیل کوآنزیمA کربوکسیلاز، در مسیر تجزیه‌ی لوسین، باشد.
شیوع:
درحالی‌که هرگونه اختلال فردی به‌ندرت پیش‌می‌آید، میزان بروز کلی اسیدمی‌های آلی 1:20000 است.
مشخصات بالینی:
حال نوزادی که از اسیدمی آلی، آسیب دیده است، معمولاً در هنگام تولد و چند روز اول زندگی خوب است. علائـم معمول بالینی اختلالاتOA، می‌تواند شامل استفراغ، اسیدوزمتابولیک، کتوز، دهیدراسیون، کما، هیپرآمونمی، لاکتیک‌اسیدوز، هیپوگلیسمی، اختلال‌رشد، هیپوتونی، تأخیرتکامل عمومی (global developmental delay)، عفونت و اختلالات خونی باشد. فقدان تظاهرات بالینی آشکار، ممکن‌است در ابتدا به عفونت، کمبود شیرمادر یا خفگی نوزاد، نسبت داده شود.
غربالگری:
آزمایشگاه غربالگری نوزاد، آزمایش غربالگری را برای اسیدمی‌های آلی با تکنیک اسپکترومتری جرمی متوالی (tandem mass spectrometry (MS/MSانجام می‌دهد. این یک آزمایشِ غربالگری است و نه آزمایشِ تشخیصی.
آزمایش تأییدی:
تشخیص باید با استفاده از آنالیز مستقل اسیدهای آلی ادرار و همچنین با سایر آزمایش‌های مناسب، تأیید شود.
برای اجتناب از آزمایش‌های غیرضروری، جهت انجام مداخله‌های بجا، مشاوره‌ی ژنتیکی و برای اطمینان از دسترسی به خدمات درمانی اختصاصی، لازم است تشخیص اسیدمی آلی، در زمانی مناسب و با بالاترین درجه‌ی دقت، تایید یا رد شود.
مفاهیم آزمایش ژنتیکی:
اختلالات مورد بررسی در‌این غربالگری به‌شکل مغلوب اتوزومال، به ارث می‌رسند. درحالی‌که سابقه‌ی خانوادگی مرگ نوزاد باید موجب مطرح‌شدن اسیدمی‌آلی شود، هرچندگذشته‌ی منفی خانوادگی مانع از بروز آن نمی‌شود.
تفسیر:
اخـــتــلالات قــطـــعی Mandated Disorders:
نتایج مورد انتظار: بدون بالارفتن نشانگرها برایC3, C5, C5DC وC5OH وC5OH (نمودار‌آسیل‌کارنیتین در محدوده‌ی قابل‌قبول).
نتایج مبهم: نتایج نامعلوم
توصیه: نمونه‌ی کاغذ فیلتر را برای 2روز تکرار کنید
نتایج احتمالاً مثبت: نشانگرهای بالارفته‌ی آسیل‌کارنیتین، احتمال وجود اسیدمی آلی را نشان‌می‌دهد یا نتایج مبهم را تکرار می‌کند
اسیدمی گلوتاریک نوع C5DC-I
اسیدمی‌پروپیونیک و متیل‌مالونیک – C3
اسیدمی ایزووالریک – C5
کمبود تری‌هیدروکسی تری‌متیل‌گلوتاریل کوآنزیم A لیاز C5OH
کمبود تری‌متیل‌کروتونیل کوآنزیم A کربوکسیلاز – C5OH
توصیه: ارزیابی سریع وضعیت سلامت طفل و مشاوره با متخصص متابولیک/ ژنتیک، شدیداً توصیه می‌شود.
اختـــلالات غیــــرقطعی Non-Mandated Disorders: سایر نشانگرهای آسیل‌کارنیتین روی MS/MS ردیابی شدند
نتایج مثبت: نتیجه‌ی بالارفته‌ی آسیل‌کارنیتین که با نمودار اختلال قطعی اسیدمی آلی منطبق نیست
توصیه: ارزیابی سریع وضعیت سلامت طفل و مشاوره با متخصص متابولیک/ ژنتیک، برای انجام آزمایش‌های مناسب ادرار یا سرم جهت‌تأیید/ رد بیماری و انجام درمان.
راهنمایی: آزمایش‌های غربالگری نوزاد، مکمل ارزیابی بالینی‌اند و بسیار اهمیت دارند.
اختلال اسیدمی آلی باید به‌رغمِ نتایج غربالگری نوزاد، بدون هیچیک از علائم/نشانه‌ها در شیرخوار درنظر گرفته شود.
برچسب ها
مطالب مرتبط
ثبت نظر