مقدمه: حفظ و یکپارچگی پوست در انسان و حیوانات برای محافظت در برابر از دست‌دادن آب، خونروی و مقابله با ورود میکروارگانیسم‌ها حیاتی است. به این منظور، بهبود و ترمیم زخم درانسان و حیوانات تکامل یافته با یک مکانیسم کاملاً پیچیده و پیشرفته صورت می‌پذیرد.
ابتدا شکافی که در‌محل زخم ایجاد‌شده به‌سرعت بسته‌شده، اپی‌تلیالیزاسیون مجدد در‌سطح زخم ایجاد شده و ماتریکس جدید به‌سرعت جانشین درم از‌دست‌رفته می‌شود. به‌طور آشکار، سرعت بهبود زخم به عوامل بسیاری شامل اندازه‌ی‌زخم، ذخیره‌ی خونی محل، وجود اجسام خارجی و میکروارگانیسم‌ها، سن، وضعیت سلامت و وضعیت تغذیه‌ی بیمار بستگی دارد.
از‌طرف‌دیگر در‌بین پزشکان متخصص پوست و جراحان متخصص جراحی زیبایی و پوست در‌زمینه‌ی درمان بیماران مبتلا به زخمهای پوستی و ترمیم پوست هنوز هم مواردی مورد بحث و چالش است.
در‌حال‌حاضر داروهایی وجود دارند که می‌توانند برای تسریع بهبود زخمهای تمام ضخامت پوستی به‌کار روند. به‌عنوان‌مثال به استفاده‌از عسل به‌عنوان یک دارو در اکثر اسناد ثبت شده‌ی قدیمی اشاره شده‌است. در بسیاری‌از فرهنگ‌های قدیمی عسل برای انواع مختلفی از بیماری‌ها توسط پزشکان تجویز شده است .کاربرد قدیمی عسل به‌عنوان پوشش زخم توسط Forrest توصیف شده‌است.مصری‌ها، آشوری‌ها، چینی‌ها، یونانی‌ها و رومی‌های باستان همه از عسل به‌صورت ترکیبی با گیاهان دارویی یا به‌تنهایی برای درمان زخم‌ها استفاده می‌کرده‌اند.
در پژوهش‌های تجربی اینجانب و همکاران نیزکه روی اثرات عسل و مقایسه‌ی آن با چسب بافتی سیانوآکریلات، بخیه، روغن‌حیوانی و گروه شاهد روی ترمیم زخم در موشهای آزمایشگاهی هم به‌صورت ماکروسکوپی و هم میکروسکوپی (بررسی هیستوپاتولوژی) انجام دادیم به‌طور مشخصی اثر عسل در تسریع ترمیم زخم به نحو بارزی از بقیه‌ی گروه‌ها بیشتر بود و هم می‌توان به ارزیابی که روی اثرات امواویل روی ترمیم زخم و سوختگی در موشهای آزمایشگاهی انجام دادیم، اشاره‌کرد.
در‌حال‌حاضر داروها و ترکیبات شیمیایی و گیاهی گوناگون دیگری نیز وجود دارند که می‌توان از آنها برای تسریع بهبود و ترمیم زخمهای مختلف پوستی و سوختگی ویا زخمهای پس‌از جراحی و لیزر استفاده کرد.
این مواد و داروها که اکنون کاربرد درمانی پیدا کرده‌اند معمولاً حاصل پژوهش‌های تجربی هستند که ابتدا روی مدل‌های حیوانی انجام شده‌اند.
درمورد ترمیم زخم نیز بررسی‌های زیادی انجام شده و می‌شود و معمولاً در همایش‌های مختلف بین‌المللی مربوط به بیماری‌های پوست و ضمائم معمولاً یکی‌از مهمترین پانل‌ها مربوط به موضوع ترمیم زخم است.
یافته‌های جدید در ترمیم زخم با استفاده از لیزر کم‌توان:
غیر‌از کاربرد داروها و مواد مختلف شیمیایی و گیاهی جهت ترمیم‌زخم، در سالیان اخیر روی تأثیر لیزرهای کم‌توان در ترمیم زخم بررسی‌هایی انجام شده و مقالاتی منتشر می‌شود. ترمیم زخم دارای سه‌فاز اصلی التهاب زودرس، فاز پرولیفراسیون و فاز دوباره‌سازی است که لیزرهای کم‌توان در اکثر این فازها می‌توانند تأثیرگذار باشند و ترمیم زخم را فعال نمایند اما درمورد طول‌موج و پارامترهای اپتیمال با درمان لیزرهای کم‌توان، هنوز هم بحث وجود دارد.
اخیراً در‌یک بررسی نیز بااستفاده از مقایسه‌ی دونوع لیزر جدید دیود با طول‌موجهای مختلف670 و830 نانومتر در حفظ و ترمیم فلاپ‌های پوستی در موش به‌این نتیجه رسیده‌اند که هردو لیزر کم‌توان دراین‌مورد موثر بوده‌اند اما لیزر 670نانومتر موثرتر بوده‌است.
در‌هر‌صورت مبحث ترمیم‌زخم موضوعی کاملاً تخصصی و پیچیده بوده که در‌این مقاله مروری از زوایای مختلف مورد‌توجه، دقت و بررسی قرار می‌گیرد و به یافته‌های نوین در زمینه‌ی درمان آن نیز با جزئیات بیشتر اشاره می‌شود.
جهت تحلیل ترمیم زخم بررسی‌های میکروسکوپی از اهمیت خاصی برخوردار است ولی اخیراً در‌یک مقاله استفاده از حسگرهای شیمیایی و بیوشیمیایی در تحلیل و ارزیابی ترمیم‌زخم مطرح شده‌است. رویکرد آنها شامل استفاده از حسگرهای شیمیایی و بیوشیمیایی بود که مواد ترشحی و یا بخارهای تولید‌شده در محل زخم توسط باکتری‌ها را به‌طور مستقیم و یا غیر‌مستقیم همراه با pH محیط، دما، میزان اکسیژن و آنزیم‌های محل زخم را مورد ارزیابی قرار‌می‌داد. تکنیک‌های تصویربرداری نیز به‌عنوان روشهای پیشرفته در ارزیابی زخم مورد مرور قرار گرفتند. سرانجام این مقاله مروری به محدودیت‌های این روش و توصیه‌هایی جهت تحقیقات آینده پرداخته است.
مراقبت از زخم:
مراقبت از زخمهای پوستی یکی‌از مسائل مهم و چالش‌برانگیز در پزشکی و پرستاری می‌باشدکه یکی‌از مهمترین آنها زخمهای فشاری هستند. زخم‌فشاری و یا زخم‌بستر یک آسیب در پوست و بافتهای زیرین آن محسوب می‌شود و معمولاً به‌دنبال فشار مداوم بر بافتها ایجاد می‌گردد و در افراد پیر که مدت‌طولانی بستری می‌باشند و یا بیماران بخش اعصاب و جراحی اعصاب یک مشکل عمده محسوب می‌شود. تخمین می‌زنند سالانه در ایالات متحده‌ی آمریکا حدود 2میلیارد و200میلیون دلار هزینه، صرف درمان زخمهای فشاری می‌شود.بنابراین پیشگیری‌‌از این نوع زخم‌ها امری حیاتی محسوب‌شده و صرفه‌ی اقتصادی بالایی نیز دارد در همین زمینه در یک پژوهش در آمریکا که روی بیماران مبتلا به زخم‌های‌فشاری در بخش علوم اعصاب (شامل بیماران بخش اعصاب و جراحی اعصاب) جهت کاهش بروز آن انجام‌شد و نتایج آن در ماه‌گذشته منتشر‌شد. پژوهشگران ابتدا در سال2008 یک «تیم ارزیابی زخم و پوست» تشکیل دادند که شامل حداقل یک یا دو پرستار ماهر و کار آزموده‌ای می‌شد که با استفاده از روشهای پیشگیری از زخم مثل تغییر پوزیشن بیمار در‌هر1تا2 ساعت و استفاده از تشک‌های مواج و محافظ پاشنه و... موجب کاهش بروز این نوع زخم دربیماران شدند. یافته‌های این پژوهش نشان‌داد که این تیم توانسته است در‌سال 2009 به میزان 48 درصد، در سال 2010 بهمیزان 57 درصد و در سال 2011 بهمیزان61 درصد از بروز زخم فشاری در‌این بیماران بکاهد.
در‌این خصوص معرفی یک مقاله آنالیز مقالات مروری سیستماتیک که یکی‌از جدیدترین منابع مبتنی بر شواهد در‌این‌زمینه است و اخیراً در سال2012 در یکی‌از معتبرترین ژورنال‌های جراحی دنیا منتشر شده‌است شاید مفید باشد.دراین‌مقاله که به‌منظور بررسی تصمیم بر استفاده از درمان‌های موضعی یا سیستمی در پیشگیری و درمان زخمهای مزمن پوستی انجام شد از میان 149مقاله مروری سیستماتیک تعداد44مقاله مربوط به این موضوع انتخاب شدند و مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند و درنهایت یافته‌های این بررسی نشان‌داد که قویترین نتایج در زمینه‌ی درمان زخمهای مزمن پوستی مربوط به استفاده از عسل، اولتراسونوگرافی درمانی،پانسمان زخم، روشهای دبریدمان و تمیزکردن زخم، روشهای بستن و بخیه‌کردن زخم‌های‌جراحی، تجویز آنتی‌بیوتیک به‌صورت پروفیلاکسی، کمپرس زخم، کرم‌های لیدوکایین ـ پریلوکایین،گرافت‌های پوستی، آنتی‌سپتیک‌ها، پنتوکسی‌فیلین، استفاده درمانی از اکسیژن پر فشار، عوامل محرک کلنی گرانولوسیت، پروستانوئیدها و تحریک طناب‌نخاعی بوده‌است.
منابع در دفتر نشریه می‌باشد.
ثبت نظر