شماره ۱۰۱۷

بررسی علل نازایی (۲)

فرحناز خلوصی بدر - ماما

سن زوج مهم‌ترین فاکتور:
امروزه در دنیای مدرن دلایل مختلفی برای ناباروی مردان و زنان وجود دارد که یکی‌از مهم‌ترین آنها از دیدگاه متخصصان و کارشناسان سن زوج است. زوج​ها باید توجه داشته باشند که میزان باروری زنان در زیر ۲۵‌سال بیش‌از ۸۰‌ درصد و در زنانی که از مرز ۳۵‌سالگی گذشته‌اند به کمتراز۵۰‌ درصد می‌رسد. چرا‌که در‌این سن و سال احتمال محدود‌شدن تعداد تخمک‌ها وجود دارد؛ عاملی که خود به‌تنهایی ممکن‌است موجب کاهش باروری و افزایش خطر ناهنجاری​های مادرزادی در جنین و نوزاد شود.
علاوه‌بر‌این، مردان بالای ۳۵‌سال در‌مقایسه با مردانی که سن آنها کمتر از ۳۵سال است شانس باروری کمتری دارند و احتمال افزایش ناهنجاری​های کروموزومی در فرزندان آنها بیشتر است.
آلودگی​های محیطی و صنعتی:
یکی‌از مواردی‌که ممکن‌است تأثیر زیادی برنازایی داشته باشد، آلودگی‌محیطی، صنعتی و آلودگی هواست که موجب کاهش میزان اسپرم و ضعف آنها در باروری می‌شود. تحقیقات گسترده‌ای دراین‌زمینه انجام‌شده که از میان آنها می​توان به تحقیقات انجمن طب تولید مثل ایتالیا اشاره‌کرد که در تحقیقاتش زندگی​شهرنشینی و قرارگرفتن در معرض آلودگی هوا ناشی از رفت و آمد خودروها را در سطح شهر از جمله دلایل کاهش و ضعف اسپرم مردان برای باروری معرفی کرده​اند. آنها زندگی شهری و بی​تحرکی شدید و چاقی را از مهم‌ترین عوامل آسیب رساندن به سلول​های جنسی مردانه می​دانند.
چاقی و افزایش نازایی در زنان:
بررسی‌های متعددی در جهان انجام‌شده که نشان‌می​دهد زنان چاق یا مبتلا به اضافه‌وزن درمقایسه با زنانی که وزن طبیعی و استاندارد دارند، مدت‌زمان بیشتری را برای باردارشدن لازم دارند. ضمن آنکه احتمال ناموفق‌بودن بارداری درگروه زنان چاق نیز بیشتر است. به‌گفته‌ی متخصصان، اضافه‌وزن درمردان و زنان منجر به افزایش میزان هورمون​ها در بدن آنها می‌شود و این هورمون​ها فرآیند باروری را تحت‌تأثیر قرار‌می​دهند.درحقیقت ترشح غیرطبیعی هورمون​ها ممکن‌است منجر به افزایش وزن و تأثیرات منفی بر تولید سلول‌های جنسی مردان و زنان شود. به گفته‌ی محققان تجمع سلول​های چربی در بدن بر تنظیم تخمک​گذاری در زنان و همینطور بر تولید اسپرم در مردان ضروری است و این روند ممکن‌است بر نازایی آنها تأثیر بگذارد.

زنان چاق پیش‌از درمان نازایی باید لاغر شوند:

طبق اعلام انجمن نازایی انگلیس زنانی که شاخص وزن بدنشان (BMI)ا36 و بیشتر از آن است باید از درمان نازایی منع شوند. زنانی که کاهش‌وزن دارند یا چاق (BMI بالاتر از 29) هستند باید پیش‌از آغاز درمان وزن کم کنند. اضافه‌وزن داشتن، مادر و کودک را درمعرض خطر دیابت، فشار خون بالا و دیگر مشکلات قرارمی‌دهد البته این اخطار فقط به زنانی که مشکل اضافه‌وزن دارند داده شده‌است.
انجمن نازایی انگلیس به همه‌ی زنانی که در‌این‌شرایط قرار‌دارند توصیه کرده‌است پیش‌از اقدام به درمان نازایی مشکل چاقی و اضافه‌وزن خود را برطرف کنند.

اثر چاقی مردان بر نازایی:

نازایی تنها یک مشکل زنانه نیست بلکه فاکتورهای مردانه نیز دراین امر دخالت دارند و حدود  50٪ موارد را شامل می‌شوند. حدود 12‌تا‌15‌درصد افراد در کشور ایران نابارور هستند که با به‌کارگیری روشهای پیشرفته‌ی درمان ناباروری بیشتر آنها قابل‌درمان هستند.
لازم به‌ذکر‌است حدود 40‌درصد ناباروری ناشی‌از ناتوانی زن، 40‌درصد آن ناشی‌از ناتوانی مرد و در20‌درصد موارد هر‌دو هم زن و هم مرد مشکل دارند.
با این وجود  اینکه حدود 40‌درصد نازایی‌ها از ناحیه‌ی مرد است، همچنان بیشترین تأکید در بررسی علل ناباروری روی زن‌ها می‌باشد. برای پی‌بردن به‌علت نازایی لازم‌است هر‌دو فرد (زن و مرد)  از نظر وجود عوامل احتمالی نازایی مورد بررسی قرارگیرند.
محققان موسسه‌ی ملی بهداشت‌محیط کارولینای شمالی، ضمن تحقیقات اخیر نشان دادند میان چاقی و نازایی در مردان ارتباط وجود دارد.
این دانشمندان با ارزیابی روی 2‌هزار و111‌زوج در کارولینای شمالی که مردان عمدتاً مزرعه‌دار بودند و شاخص توده‌ی بدنی آنها 3 واحد بیش‌از‌حد طبیعی بود، دریافتند با وجود انجام روابط زناشویی بدون استفاده از روش‌های پیشگیری از بارداری، این مردان 10‌درصد بیشتر از سایر مردان مبتلا به ناباروری بودند. به گفته‌ی این دانشمندان مردان چاق معمولاً روابط زناشویی کمتری دارند که این موضوع تأثیر زیادی بر باروری آنها دارد.
قویاً ثابت شده‌است که افراد چاق کمتر پدر و صاحب فرزند می‌‌شوند! چرا؟
زیرا چاقی به‌‌علت اختلال در بستر خونرسانی (ناشی‌از اختلال در نیتریک‌اکساید) و ایجاد رادیکال‌‌های آزاد اکسیژن (ROS) و اختلال در محور هورمونی به‌‌صــورت Relative hypogonadotropic hypogonadism باعث اختلال در اسپرماتوژنز و نازایی می‌‌گردد. نشان داده‌‌اند افراد چاقی که شاخص توده‌ی بدنی (BMI) آنها بالای 31 (در‌مقابل 28) و ضخامت پوست آنها بالای mm‌ا۳۴ (در مقابل mm‌‌ا۲۵) است شانس کمتری برای پدرشدن دارند.

نقص عملکرد تخمدان در زنان:

یکی‌از شایع​ترین دلایل نازایی نقص تخمک​گذاری در زنان است. این حالت معمولاً به دلیل نقص در عملکرد هیپوتالاموس و در نتیجه اختلال در تحریک غده‌ی هیپوفیز زنان به‌وجود می​آید. استرس، تروما، افزایش یا کاهش‌وزن شدید، بی‌اشتهایی یا اختلال در خوردن غذا، فعالیت​های ورزشی سخت ازجمله عوامل تاثیرگذار در فعالیت تخمدان​هاست که با بررسی بیماری‌های زمینه‌ای و همین​طور اصلsاح شیوه، سبک‌زندگی و مشاوره با متخصص زنان می​توان تا حد زیادی برای درمان و پیشگیری از بروز این اختلال اقدام کرد.
زنان با چنین مشکلاتی‌LH و FSH کافی را جهت تحریک بلوغ فولیکول‌ها در تخمدان تولید نمی‌کنند. فاکتورهای اندوکرین یا غدد‌درون‌ریز (شامل بیماری تیروئید، دیابت، هیپرپرولاکتینمی، تولید فراوان آندروژن آدرنال) و بیماری کبدی در عملکردهای هیپوتالا یا هیپوفیزی اختلال ایجاد می‌کند که در‌نتیجه ممکن‌است از رشد فولیکول‌ها، تخمک‌گذاری یا بقای کورپوس لوتئوم یا جسم‌زرد (که با ضخیم‌کردن دیواره‌ی رحم برای بقای آبستنی ضروری است) جلوگیری کند. این اختلالات اندوکرین و عدم‌تعادل‌ها برای بازیافتن بارداری نیاز به اصلاح و کنترل دارند.

تخمدان پلی‌کیستیک:

زنانی که مبتلا به بیماری تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) هستند ممکن‌است همه یا برخی‌از علایم زیر را داشته باشند؛ چاقی، هیپرپرولاکتینمی (فراوانی هورمون‌های آندروژن آدرنال)، کیست‌های تخمدانی، نامنظم‌شدن قاعدگی، علایم هیپرآندروژنیسم (آکنه، آلوپسیا یا ریزش یک‌دفعه‌ای موها، پُرمویی)، هیپرکلسترومی یا افزایش کلسترول، افزایش نسبت LH/FSH و ناباروری. زنانی که وزن اضافه‌شان در ناحیه‌ی کمر توزیع شده‌است نشانه‌های اغراق‌آمیز و درجه‌ای از علایم PCOS را دارند. زنان باردار مبتلا به PCOS نیز در خطر بیشتری برای سقط و تحمل مشکلات بارداری قراردارند.

سیـــگاری​ها سخت بچه​دار می‌شوند:

براساس تازه​ترین تحقیقات پزشکی، کشیدن سیگار و دخانیات توسط مردان توان باروری را کاهش می‌دهد. این اتفاق در‌شرایطی‌که مردان در سن باروری قراردارند و تصمیم دارند صاحب فرزند شوند تأثیر بیشتری دارد. چرا‌که از دیدگاه این متخصصان کشیدن سیگار ممکن‌است آسیب جدی به اسپرم‌ها وارد‌کند و از طرفی با افت توانایی اسپرم​ها موجب بروز اختلال در باروری زوجین شود. علاوه‌بر مادران سیگاری، زنان سیگاری نیز احتمال باروری خود را دستخوش تغییر قرارمی​دهند. زنان سیگاری درصورتی‌که در سنین بالاتر از ۳۰سال قرار داشته باشند با هرسیگاری که می​کشند احتمال بارداری خود را کم و کمتر می​کنند.

تعداد بازدید : 1163

ثبت نظر

ارسال